ကားေတြ မီးေလာင္တာ တင္သြင္းခြင့္ ေပၚလစီေၾကာင့္လား

စည္သူေအာင္ျမင့္
(ဧရာ၀တီ၀က္ဘ္ဆိုက္မွ ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္။)

ရန္ကုန္ျမိဳ႔ ၊ ဗဟန္းျမိဳ႔နယ္၊ ကမၻာေအးဘုရားလမ္းေပၚတြင္ Probox အမ်ိဳးအစား ေမာ္ေတာ္ယာဥ္တစီး မီးေလာင္ကြ်မ္းေနသျဖင္႔
မီးသတ္တပ္ဖြဲ႔၀င္မ်ားမွ မီးျငိမ္းသတ္ေနစဥ္ (ဓာတ္ပံု – ျမတ္သူ)

ခုရက္ပိုင္း စိတ္၀င္စားေနတဲ့ သတင္းက ဂ်ပန္ျပည္က တင္သြင္းလာတဲ့ ပရိုေဘာက္စ္ ကားေတြ တစ္စီးျပီး တစ္စီး မီးေလာင္ေနတဲ့ ကိစၥပါ။ တခ်ိဳ႕ကားေတြကေတာ့ ရွမ္းျပည္နယ္ လားရွိဳး – မူဆယ္ လမ္း လိုေနရာမွာ မီးေလာင္တာပါ။ တစီးကေတာ့ မႏၱေလး ကေန ျပင္ဦးလြင္ အတက္ ကားလမ္းမွာ ေလာင္တာပါ။ အခုေနာက္ဆံုး မီးေလာင္တာကေတာ့ ကမာၻေအး ဘုရားလမ္းမွာ ကေမၻာဒီးယား ႏုိင္ငံသူ တေယာက္ ေမာင္းလာတဲ့ ပရိုေဘာက္စ္ တစီး မီးေလာက္တာပါ။ ဒီလို ပရိုေဘာက္စ္ ကားေတြ တစီးျပီး တစီး မီးေလာင္တယ္ ဆိုရင္ အဲဒီ ကားထုတ္လုပ္တဲ့ တိုယိုတာ ကုမၸဏီက ေၾကျငာခ်က္ တခုခု ေတာ့ ထုတ္ျပန္ရပါလိမ့္မယ္။ ဒါမွမဟုတ္ မီးေလာင္ ခံရသူေတြကလည္း တိုယိုတာ ကုမၸဏီကို တရားစဲြဖို႔ ဘာဖို႔ လုပ္ကိုင္ၾကရပါေတာ့မယ္။

ဒါေပမယ့္ ဆႏၵ မေစာၾကပါနဲ႔ဦး။ ပရိုေဘာက္စ္ေတြ မီးေလာင္တာဟာ သူ႕ကုမၸဏီက ထုတ္လုပ္ထားတဲ့ ကားကို သတ္မွတ္ စံခ်ိန္စံညႊန္းအတိုင္း မသံုးပဲ၊ ကိုယ့္ သံုးစဲြပံုက မွားယြင္းေနရင္ တရားစဲြ စရိတ္ေတာင္ ရွံဳးေနပါဦးမယ္။ ဒါဆို ပရိုေဘာက္စ္ ေတြ မီးေလာင္တာ ဘာေၾကာင့္ပါလဲ၊ အစိုးရရဲ႕ ကားတင္သြင္းခြင့္ ေပၚလစီ မွားယြင္းေနမွဳကေန ေပၚေပါက္လာတဲ့ ျပႆနာဆိုရင္ လက္ခံႏုိင္ၾကပါမလား၊ ဒီအေၾကာင္း ေဆြးေႏြးတင္ျပသြားပါ့မယ္။

သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရသစ္ တက္လာတဲ့အခါ ကားတင္သြင္းခြင့္ ေပၚလစီ အေျပာင္းအလဲ လုပ္ပါတယ္။ အရင္ စစ္အာဏာရွင္ေတြ လက္ထက္ ကားတင္သြင္းခြင့္ ေပၚလစီ ကေတာ့ အလြန္ဆိုးရြားပါတယ္။ ျပည္သူေတြကို ကားတင္သြင္းခြင့္ လံုး၀ ပိတ္ပင္ထားပါတယ္။ ဒီလို ပိတ္ပင္ထားတဲ့ အတြက္ တုိင္းျပည္စီးပြားေရး နဲ႔ လူေနမႈ လိုအပ္ခ်က္ထက္ တင္သြင္းတဲ့ကား အရည္အတြက္ နည္းေနတဲ့အခါ ကားေစ်းႏွဳန္းေတြ အလြန္အမင္း ၾကီးျမင့္သြားပါတယ္။ ဘယ္ေလာက္အထိ ၾကီးျမင့္သြားသလဲဆို ႏုိင္ငံတကာ ေစ်းကြက္မွာ တစ္စီးကို က်ပ္ သိန္း ၃၀-၄၀ ေလာက္ပဲ ေပးရမယ့္ တိုယိုတာ ဗင္ကားတစ္စီး ျပည္တြင္းမွာ က်ပ္ သိန္း ၁၀၀၀ ေက်ာ္ ေပါက္ပါတယ္။ ျပည္ပမွာ က်ပ္ေငြ သိန္း ၃၀၀ ကေန ၅၀၀ အၾကား ေမာ္ဒယ္ျမင့္ ဆာ့ဖ္ လို ပရာဒို လိုကားမ်ိဳး ျပည္တြင္းမွာ က်ပ္ သိန္း ၃၀၀၀- ၄၀၀၀ အထိ ျမင့္တက္ပါတယ္။

ဒီအတြက္ စစ္အာဏာရွင္ ထိပ္ပိုင္းေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ ကားပါမစ္ တစ္စီး လက္မွတ္ေရးထိုး ထုတ္ေပးလိုက္ရံုနဲ႔ က်ပ္ေငြ သိန္း ေထာင္နဲ႔ခ်ီ အက်ိဳးအျမတ္ ရတာမို႔ အေတာ့္ကို ကိုယ္က်ိဳးစီးပြား ျဖစ္ထြန္းခဲ့ၾကပါတယ္။ ျပည္သူေတြ အတြက္ကေတာ့ ကားစီးရဖို႔ အေရး မလိုလားအပ္တဲ့ ေငြအမ်ားအျပား အကုန္ခံၾကရတာပါ။ ဒီလိုနဲ႔ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရအဖဲြ႕သစ္ လက္ထက္ေရာက္တဲ့အခါ ကားတင္သြင္းခြင့္ ေပၚလစီကို ပထမ ဦးဆံုး ခ်ိဳးေဖါက္ေပးခဲ့သူက ရထား၀န္ၾကီး ဦးေအာင္မင္းပါ။ အႏွစ္ ၄၀ အထက္ ယာဥ္အို ယာဥ္ေဟာင္း လာအပ္ရင္ တပတ္ရစ္ ကားတစ္စီး တင္သြင္းခြင့္ျပဳမယ္လို႔ ေၾကညာပါတယ္။ ဒီလိုနည္းနဲ႔ ကားေဟာင္းပိုင္ရွင္ေတြလည္း အဆင္ေျပ၊ တိုင္းျပည္အတြက္လည္း ကားသစ္ေတြ တိုးပြား၊ ကားေစ်းေတြလည္း က် ဆိုတဲ့ အေျခအေန စ ျဖစ္ေပၚခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္း စီးပြား-ကူးသန္း ၀န္ၾကီးဌာနကပါ ျပည္သူတဦးခ်င္းစီ ကားတင္သြင္းခြင့္ ပါမစ္ေတြ ထုတ္ေပးလိုက္တဲ့အခါ ကားေစ်းေတြ အထိုက္အေလ်ာက္ က်လာပါတယ္။

ကားတင္သြင္းခြင့္ ပိတ္ပင္ထားလို႔ တုိင္းျပည္ထဲမွာ ကားေစ်းေတြ အလြန္႔အလြန္ ျမင့္တက္၊ ကားေတြ ရွား၊ ျပည္သူေတြ ကားမသံုးႏိုင္၊ ဆင္းရဲသားေတြလို ျဖစ္ေနတဲ့ အေျခအေန ကေန အစိုးရသစ္ တက္လာျပီးေနာက္ စီမံကိန္း ၀န္ၾကီး ဦးတင္ႏိုင္သိန္းက ကားတင္သြင္းခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ စီမံကိန္း တခု အစိုးရနဲ႔ တုိင္းျပည္ကို ခ်ျပပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္က ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လူ ၁၀၀၀ မွာ ကား ၆ စီးေလာက္ပဲ ပိုင္တာပါ။ ဗီယက္နမ္က ၁၂ စီး၊ ကေမၻာဒီးယားက အစီး ၂၀ ေလာက္ ပိုင္ေနပါျပီ။ ထိုင္းကိုေတာ့ ႏွိဳင္းယွဥ္လို႔ေတာင္ မရပါဘူး။ ဒီအတြက္ လာမယ့္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္က်ရင္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လူ ၁၀၀၀ ကား ၁၂ စီး ပိုင္ဆုိင္ႏုိင္ေအာင္ အေကာင္အထည္ ေဖာ္မယ္လို႔ ေၾကညာခဲ့ပါတယ္။

တကယ္ဆိုရင္ စီးပြား- ကူးသန္း ၀န္ၾကီးဌာနဟာ စီမံကိန္း ၀န္ၾကီးဌာနရဲ႕ စီမံကိန္း လ်ာထားခ်က္က တႏွစ္ ကား ဘယ္ႏွစ္စီး တင္သြင္းမယ္၊ တိုင္းျပည္မွာ လိုအပ္ေနတဲ့ ကားအမ်ိဳးအစား ေတြက ဘယ္လိုမ်ိဳးျဖစ္တယ္၊ အဲဒီကားေတြ ျပည္တြင္း ေရာက္လာေအာင္ အခြန္စနစ္ ဘယ္လို ခ်မွတ္က်င့္သံုးမယ္ ဆိုတာမ်ိဳး ေပၚလစီ ခ်မွတ္ခဲ့ဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ မလုပ္ခဲ့ပါဘူး။ ဘာ စနစ္က်တဲ့ ေပၚလစီ၊ စီမံကိန္းမွ ရွိပံုမရပါဘူး။ ဒီလိုနည္းနဲ႔ ကားေဟာင္းလဲတာ၊ ကား တင္သြင္းခြင့္ေပးတာ လုပ္ခဲ့ျပီးတဲ့ေနာက္ ဒီေန႔အခ်ိန္ ဂ်ပန္ကေန တပတ္ရစ္ ကား အစီး ၂ သိန္း ၈ ေသာင္းေလာက္ တင္သြင္းခဲ့ျပီးျပီလို႔ ဆိုပါတယ္။ ကားေဟာင္းလဲတာက အစီးေရ ၁ သိန္း ၀န္းက်င္ ရွိတဲ့အတြက္ တိုးပြားလာတာက ၁ သိန္း ၈ ေသာင္းေလာက္ပါ။ အဲဒီ အထဲမွာ ကားျပခန္းေတြကို အပ္ကုန္စနစ္နဲ႔ တင္သြင္းခြင့္ျပဳထားတာေတြလည္း ပါတဲ့အတြက္ တကယ့္တကယ္ ျပည္တြင္းမွာ တိုးပြားလာတာ ကားအစီးေရ ၁ သိန္း ၅ ေသာင္းေလာက္ပဲ ရွိပါတယ္။

ေျပာရရင္ ဒီေန႔ ရန္ကုန္ လမ္းေတြေပၚမွာ ကားေတြ ၾကပ္ေနတာကို ျမင္ေနရေပမယ့္ အျခား ျပည္နယ္နဲ႔ တိုင္း ျမိဳ႕နယ္ေတြကို ၾကည့္ရင္ေတာ့ ကားေတြ မျမင္ရသေလာက္ နည္းေနပါတယ္။ ရန္ကုန္မွာ ကားေတြ ၾကပ္ေနတာဟာ စီမံခန္႔ခြဲမွဳ အလြန္ညံ့ဖ်င္းလို႔ ျဖစ္ျပီး နယ္ေတြမွာေတာ့ ျပည္သူေတြက ကား ၀ယ္မသံုးႏုိင္လို႔ ကားရွားေနတာပါ။ ဒီလို ျဖစ္ရတာကလည္း အစိုးရဟာ ကားတင္သြင္းခြင့္ ေပးလိုက္တယ္ ဆိုေပမယ့္ အေကာက္ခြန္နဲ႔ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္ မွတ္ပံုတင္ေၾကး သတ္မွတ္မႈ ျမွင့္ထားလို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ျပည္သူေတြ ကား၀ယ္ မစီးႏုိင္ေသးတာပါ။ အေကာက္အခြန္က ထုတ္ျပန္တဲ့ ကိန္းဂဏန္းေတြအရ အစိုးရသစ္ တက္လာျပီးေနာက္ ကားအစီးေရ ၂ သိန္း ၈ ေသာင္း တင္သြင္းခြင့္ျပဳတာကေန အခြန္ က်ပ္ေငြ ဘီလ်ံ ၈၀၀ ေက်ာ္ရခဲ့တယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။ ဒါဟာ ကားတစ္စီး အတြက္ အခြန္ က်ပ္ သိန္း ၃၀ နီးပါး က်သင့္တဲ့ သေဘာ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ယာဥ္မွတ္ပံုတင္ေၾကးပါ ေပါင္းရင္ ကားတစ္စီး အခြန္အခ က်ပ္ သိန္း ၅၀ ကေန ၆၀ က်သင့္ေနရတဲ့ သေဘာပါ။ ကားစီးမယ့္သူေတြဟာ ဂ်ပန္က ကားတန္ဘိုး၊ သယ္ယူပို႕ေဆာင္စားရိတ္၊ အေထြေထြ အခြန္အခ၊ အေကာက္အခြန္၊ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္ မွတ္ပံုတင္ေၾကးနဲ႔ ေပါင္းလိုက္ရင္ ကားတစ္စီးတန္ဘိုးဟာ အိမ္နီးခ်င္း ႏုိင္ငံေတြမွာထက္ ၃ ဆကေန ၅ ဆ ေက်ာ္အထိ ျမင့္တက္ေနလို႔ ကား ၀ယ္မစီးႏုိင္ၾကေသးတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီလို အခြန္အခ ေတြ ျမင့္မားေနတဲ့ အတြက္ ကားတင္သြင္းတဲ့အခါမွာလည္း မူမမွန္ေတာ့ပါဘူး။ ဂ်ပန္ တပတ္ရစ္ကား တင္ပို႕မႈ စိစစ္ေရးအဖဲြ႕က ထုတ္ျပန္တဲ့ စာရင္းေတြကိုၾကည့္ရင္ ျမန္မာႏုိင္ငံကို အရည္အတြက္ အမ်ားဆံုး တင္ပို႕တဲ့ ထိပ္ဆံုး အမ်ိဳးအစား ၅ မ်ိဳးစာရင္းမွာ (၁) တိုယိုတာ ပရိုေဘာက္စ္၊ (၂) ဟြန္ဒါဖစ္ (၃) တိုယိုတာ ဘယ္လ္တာ (၄) တိုယိုတာ ကယ္ဒီးနား (၅) တိုယိုတာ မတ္တူး အမ်ိဳးအစားေတြ ျဖစ္ေနတာ ေတြ႕ႏုိင္ပါတယ္။ ပထမ ၃ မ်ိဳးဟာ တဦးခ်င္း ပါမစ္နဲ႔ သြင္းတာေတြျဖစ္ျပီး အင္ဂ်င္ပါ၀ါ ငယ္ ေစ်းေပါတဲ့ အမ်ိဳးအစားေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုး ႏွစ္မ်ိဳးကေတာ့ ကားေဟာင္းအပ္ စလစ္နဲ႔ သြင္းတဲ့ ကားေတြထဲက ေစ်းအေပါဆံုး၊ ျမန္မာျပည္ေရာက္ရင္ တြက္ေျခ အကိုက္ဆံုး ကားေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ဒီလိုနည္းနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံထဲ သြင္းတဲ့ဆီမွာ ပရိုေဘာက္စ္ ကားေတြ အမ်ားဆံုး ျဖစ္ေနတာပါ။

တကယ္ေတာ့ နယ္က ျပည္သူေတြလည္း ကား စီးခ်င္၊ သံုးခ်င္ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ နယ္က ခ်မ္းသာတဲ့ လယ္သမားေတြ လူလတ္တန္းစားေတြဟာ နယ္က လမ္းေတြနဲ႔ ကိုက္မယ့္ ပစ္ကပ္လို ကားမ်ိဳး၊ ဒပယ္ကက္လို ကားမ်ိဳး ၀ယ္မစီးႏုိင္ၾကပါဘူး။ အစိုးရက သတ္မွတ္တဲ့ အခြန္အခ ေတြက ေစ်းၾကီးျမင့္ေနလို႔ပါ။ ေနာက္ဆံုး နည္းနည္းပါးပါး တတ္ႏုိင္သူေတြကေတာ့ ေစ်းေပါတဲ့ အင္ဂ်င္ပါ၀ါ ၁၃၀၀ စီစီေလာက္ရွိတဲ့ ပရိုေဘာက္စ္လို ကားမ်ိဳး ၀ယ္သံုးၾကေတာ့တာပါပဲ။ အဲဒီ ကားေတြဟာ ျမိဳ႕ျပ လမ္းေကာင္းေကာင္းမွာ ဟိုနားဒီနား နည္းနည္းပါးပါး သြားဖို႔ လာဖို႔ေလာက္ ထုတ္လုပ္ထားတဲ့ ဆီစားနည္း ကား အမ်ိဳးအစားေတြပါ။ ေတာင္ေပၚေဒသေတြအတြက္၊ ခရီးေ၀း သြားဖို႔အတြက္၊ လမ္းၾကမ္းၾကမ္းေတြ အတြက္ ထုတ္လုပ္ထားတာ မဟုတ္ပါဘူး။ အဲကြန္းဖြင့္ျပီး တေနကုန္ ပတ္ေမာင္းေနလို႔လည္း မရပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ နယ္ေရာက္သြားတဲ့ ပရိုေဘာက္စ္ ကားေတြဟာ ေတာင္တက္ ေတာင္ဆင္း မတတ္ႏုိင္တဲ့ေအာက္မွာ အင္ဂ်င္ပူျပီး မီးေလာင္မွဳေတြ ျဖစ္ရေတာ့တာပါပဲ။ တိတိက်က် ေျပာမယ္ ဆိုရင္ အစိုးရရဲ႕ ကားတင္သြင္းခြင့္ ေပၚလစီ၊ ကားအေပၚ ေကာက္ခံတဲ့ အေကာက္အခြန္ ႏွဳန္းထား စတဲ့ ျပသနာေတြေၾကာင့္ ပရိုေဘာက္စ္ ေတြ မီးေလာင္မွဳ ျဖစ္ပြားရတာပါ။

ဒီ ျပသနာကို အစိုးရက ေျဖရွင္းဖို႔ ေနေနသာသာ စီးပြား-ကူးသန္း ၀န္ၾကီး ဦး၀င္းျမင့္က အေမ်ွာ္အျမင္မဲ့တဲ့ စကား ေျပာလိုက္ပါေသးတယ္။ ေမလ ၈ ရက္ေန႔ ညက က်င္းပခဲ့တဲ့ မာစီဒီးစ္ ကား အေရာင္းျပခန္း ဖြင့္ပဲြမွာ သူက သူ႔၀န္ၾကီး သက္တန္းကုန္ဆံုးသည္အထိ ကားတင္သြင္းခြင့္ ေပၚလစီ ျပင္ဖို႔ မရွိဘူးလို႔ ေျပာလိုက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒီစကားဟာ ကားအေရာင္းျပခန္း ဖြင့္ထားသူေတြ၊ ကားတင္သြင္းသူေတြ၊ ကား၀ယ္ေရာင္းေတြ အက်ိဳးစီးပြားအတြက္ ေျပာလိုက္တာပဲ ျဖစ္ျပီး သန္း ၆၀ ေသာ ျပည္သူလူထု၊ တုိင္းျပည္ရဲ႕ ေရာက္ေနတဲ့ စီးပြားေရး အေျခအေန၊ နယ္ျမိဳ႕နဲ႔ ေက်းလက္ အေနအထား ဘာတစ္ခုကိုမွ ထည့္တြက္ပံု မရပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ေနာက္ပိုင္းမွာလည္း ပရိုေဘာက္စ္ ေတြ ျမန္မာျပည္ထဲ ဆက္ သြင္းေနၾကဦးမယ္။ မသင့္ေတာ္တဲ့ ေနရာ၊ မသင့္ေတာ္တဲ့ အေနအထားေတြမွာ သံုးေနၾကရဦးမယ္။ မီးေတြ ဆက္ေလာင္ေနဦးမယ္ ျဖစ္ပါေၾကာင္း သံုးသပ္တင္ျပလိုက္ရပါတယ္။

(စာေရးသူသည္ ရန္ကုန္ အေျခစိုက္ သတင္းစာဆရာ တဦးျဖစ္သည္။ လတ္တေလာ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရးႏွင့္ လူမႈေရး အျဖစ္အပ်က္မ်ား အေပၚ ေဝဖန္ သုံးသပ္ခ်က္ ေဆာင္းပါးမ်ားကို သတင္းစာ၊ ဂ်ာနယ္မ်ားတြင္ ေရးသားလ်က္ ရွိသည္။)