ဗဟုိခ်ဳပ္ကုိင္မႈစနစ္မွာ Sanction မရွိေတာ့တဲ့ ကာလ ဘာေတြျဖစ္လာႏုိင္သလဲ

ဗဟုိခ်ဳပ္ကုိင္မႈစနစ္မွာ Sanction မရွိေတာ့တဲ့ ကာလ ဘာေတြျဖစ္လာႏုိင္သလဲ

Duwa Kachin

ႏုိင္ငံေရးသုေတသီမ်ား သုေတသနလုပ္ထားေသာ စာတမ္းမ်ားအရ ဥပေဒစုိးမုိးေရးႏွင့္ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈ တုိက္ဖ်က္ေရး၏ အထိေရာက္ဆုံး ႏုိင္ငံေရးလမ္းစဥ္မွာ ဗဟုိခ်ဳပ္ကုိင္မႈစနစ္ေလွ်ာ့ခ်ေရး (Decentralization) ပင္ျဖစ္သည္ ဆုိတာပါပဲ။ (http://unpan1.un.org/intradoc/groups/public/documents/un/unpan021964.pdf)

ဗဟုိခ်ဳပ္ကုိင္မႈစနစ္ဆုိသည္မွာ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒလုိ အထက္မွ ေအာက္ကုိ အာဏာပုိင္အဆင့္ဆင့္ ခန္႔ထားႏုိင္ေသာစနစ္ ျဖစ္သည္။ ဥပမာဆုိရေသာ္၊ တုိင္းႏွင့္ ျပည္နယ္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္မ်ားႏွင့္ ၀န္ႀကီးမ်ားကုိ သမၼတက တုိက္႐ိုက္ သူ႔စိတ္ႀကိဳက္လူကုိ ေရြးခ်ယ္ပုိင္ခြင့္ ျပဳထားျခင္းပင္ျဖစ္သည္။

ဗဟုိခ်ဳပ္ကုိင္မႈစနစ္ကုိ ေလွ်ာ့ခ်ေသာနည္းစနစ္ သာဓကမွာ ေအာက္ေျခ (ၿမိဳ႕နယ္မွဴးအဆင့္) မွ အစ ေဒသခံျပည္သူမ်ား တုိက္႐ိုက္ ေရြးခ်ယ္ခန္႔ထားၿပီး အထက္ကုိ အဆင့္ဆင့္ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမာက္ျခင္းျဖစ္သည္။ ဒီထက္ပုိအဆင့္ျမင့္တာကေတာ့ ဖယ္ဒရယ္မူျဖစ္သည္။ ျပည္နယ္ႏွင့္ တုိင္းအလုိက္ ကိုယ္ပုိင္ဥပေဒျပ႒ာန္းခြင့္ျဖစ္သည္။

အထက္ (ဗဟုိ) မွ ေအာက္အဆင့္ဆင့္ အာဏာပုိင္မ်ားကုိ ခန္႔ထားေသာစနစ္ (Top-down system) တြင္ ျဖစ္တတ္ေသာ အေလ့အထမ်ားမွာ၊ ေဒသခံ ျပည္သူမ်ားႏွင့္ ေန႔စဥ္ေန႔တုိင္း ထိေတြ႔ေနရမည့္ အာဏာပုိင္အဖဲြ႔အစည္းမ်ားသည္ သူတုိ႔အုပ္ခ်ဳပ္ေနေသာ ေဒသခံ ျပည္သူမ်ားကုိ ကိုယ္စားမျပဳေတာ့ဘဲ အထက္လူႀကီးမ်ားကုိသာ ကုိယ္စားျပဳရေတာ့သည္။ ထုိအခါ အထက္မွ ညြန္ၾကားခ်က္ကလြဲၿပီး သူအုပ္ခ်ဳပ္ေနေသာ ေဒသခံ (နယ္ခံ) ျပည္သူမ်ားအေရး ဂ႐ုစုိက္စရာ မလုိေတာ့ပါ။ အစီရင္ခံစာ ေကာင္းေကာင္းေရးႏုိင္ရင္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အထက္လူႀကီးမ်ားကုိ ကပ္ဖားထားရင္ေသာ္လည္းေကာင္း သူ႔အတြက္ စား၀တ္ေနေရး ဖူလုံေနၿပီျဖစ္သည္။

“ခုိင္မာေသာ ျပည္သူ႔အစုိးရ (ဗဟုိခ်ဳပ္ကုိင္မႈစနစ္ေလွ်ာ့ခ်ေသာအစုိးရ) အစစ္အမွန္ မေပၚေသးခင္ ဒီလုိအခ်ိန္မွာ Sanction အားလုံး ပြင့္သြားျခင္းသည္ မေမွ်ာ္လင့္ေသာ ေနာက္ထပ္ အိပ္မက္ဆုိးမ်ား ထပ္ေရာက္လာႏုိင္စရာရွိသည္။ အင္မတန္ စုိးရိမ္စရာေကာင္းပါသည္။ သာဓကအားျဖင့္ Cambodia ႏိုင္ငံ၏ ႏုိင္ငံေရးသမုိင္းကို ေလ့လာႏုိင္သည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံလုိပဲ ဗဟုိခ်ဳပ္ကုိမႈစနစ္ေလွ်ာ့ခ်ျခင္း မရွိေသးခင္ အေနာက္ႏုိင္ငံမ်ားက ကြန္ျမဴနစ္စနစ္မွ အျမန္ဆုံး ကယ္တင္ေသာအေနျဖင့္ စီးပြားေရး အျမန္ဦးေမာ့လာႏုိင္ရန္ ၀ုိင္း၀န္းကူညီခဲ့သည္။ အေနာက္ႏုိင္ငံမ်ားမွ ေငြရွင္ေၾကးရွင္မ်ားကုိ ဖိတ္ေခၚခဲ့သည္။ ေနာက္ေတာ့ အဲဒီ သူတုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္တဲ့ သိကၡာရွိ ေကာ္ပုိေရးရွင္းႀကီးေတြက မလာဘဲ အာရွက်ားအုပ္စုေတြက အေပါစား၊ ေလာဘသား ေငြရွင္ ေၾကးရွင္မ်ားႏွင့္ အာဏာပုိင္မ်ား ေပါင္းစားသြားၿပီး အခုလုိ ဒီမုိကေရစီအာဏာရွင္စနစ္ႏွင့္ စခန္းသြားေနရသည္မွာ ကမာၻမွာ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္သက္တမ္း အရွည္ၾကာဆုံးဘဲြ႔ကုိ ခံယူထားေသာ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ႀကီး Hun Sen အစုိးရကုိ ေမြးထုတ္လိုက္သည္သာ ဆယ္စုႏွစ္သုံးခုပင္ ေရာက္လာေတာ့မည္။ Sanction မရွိလည္း Cambodia ျပည္သူေတြ အခုထိ ငမဲြစာရင္းမွ မကၽြတ္ႏုိင္ေသးေပ။”

ဒီလုိအေျခအေနမွာ ဥပေဒစုိးမုိးေရး အစစ္အမွန္ မရႏုိင္ေတာ့ပါ။ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈ သံသရာ တ၀ဲလည္လည္ ျဖစ္ေနမွာသာျဖစ္သည္။

ဥပေဒစို္းမုိးေရး မရွိေသးတဲ့အခ်ိန္မွာ ... Sanction လုံး၀ ႐ုပ္သိမ္းလုိက္ၿပီ ဆုိပါစုိ႔ ...

ဂုဏ္သိကၡာ အင္မတန္ထိန္းတဲ့ လုပ္ငန္းရွင္ႀကီးမ်ားႏွင့္ အေနာက္ႏုိင္ငံသားေတြက Sanction မရွိလည္း အစုိးရရဲ႕ စီမံခန္႔ခဲြမႈ မမွႏ္ကန္ရင္ လာၿပီး ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမွာ မဟုတ္ပါ။

အမ်ားဆုံး ေရာက္လာမွာက အာရွတလႊားက တ႐ုတ္လုပ္ငန္းရွင္ အေပါစားေတြျဖစ္သည္။ သူတုိ႔က အေနာက္ႏုိင္ငံကုိ ေရာင္းလုိ႔စြန္မဲ့ ပစၥည္းမွန္သမွ် ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လာလုပ္မည္။ အလုပ္ရတဲ့ လူေတြလည္း ရမွာေတာ့ ေသခ်ာသည္။ သုိ႔ေသာ္ ...

အစုိးရပုိင္းမွာ အက်င့္ပ်က္ျခစားႏုိင္တဲ့ စနစ္က ရွိေနေတာ့ အဲဒီ သိကၡာထိန္းစရာမလုိတဲ့ အေပါစား သူေဌးေတြက အစုိးရ၀န္ထမ္းေတြကုိ ပ်က္စီးေအာင္လုပ္ေတာ့မွာ ျဖစ္သည္။

အၿပိဳင္အဆုိင္ ျဖစ္လာတာႏွင့္အမွ် သူ႔ထက္သာေအာင္ သက္ဆုိင္တဲ့ ၀န္ထမ္းအႀကီးအကဲေတြကုိ ကန္ေတာ့မယ္။ သူတုိ႔က အဆင့္ဆင့္ ကုိယ့္ေနရာ တည္ျမဲဖုိ႔ အထက္လူႀကီးေတြကုိ ထပ္ကန္ေတာ့မယ္။ အေပၚဆုံးက ၀န္ႀကီးေတြကုိ ထပ္ကန္ေတာ့မယ္။ အဲဒီ၀န္ႀကီးေတြကလည္း သူတုိ႔ကုိ ေနရာေပးထားတဲ့ ဆရာႀကီးအဆင့္ဆင့္ကို ထပ္ကန္ေတာ့မယ္ဆုိရင္ေတာ့ ထိပ္ဆုံးက အုပ္စုေတြ မဆင္းခ်င္ေတာ့ပါ။

အခုရွိေနတဲ့ သမၼတက အဲလုိပုဂၢိဳလ္မဟုတ္ဘူးထား ... ေနာက္လူကုိ ဘယ္သူအာမခံမလဲ ... ထိပ္ဆုံးက လူႀကီးေတြ သေဘာေကာင္းတယ္ ဆုိဦးတာ့ ေအာက္က စားေပ်ာ္ေနတဲ့ တပည့္ေတြက အမ်ဳိးမ်ဳိး ေျမႇာက္ပင့္ေပးၿပီး သူတုိ႔ဆရာႀကီးမ်ား မဆင္းရေလေအာင္ ၾကံဖန္ေပးေတာ့မည္။ ဒီေတာ့ ထပ္ခံလုိက္ဦး ...။

ဒါေၾကာင့္ ေအာက္ေျခက အဆင့္ဆင့္ ေရြးေကာက္ၿပီးတက္လာတဲ့ အာဏာပုိင္စနစ္ (Decentralization) လုိအပ္တယ္လုိ႔ ေျပာရတာပါ။ အခု ေရြးေကာက္ထားတဲ့ အမတ္အားလုံးက သူတုိ႔ရဲ႕မဲဆႏၵနယ္မွာ ေဒသခံ အာဏာပုိင္ေတြ မဟုတ္ပါ။

ဗဟုိခ်ဳပ္ကုိင္မႈစနစ္မွာ အထိအနာဆုံးျဖစ္ရမွာက စက္မႈဇုန္ ေျမေနရာသိမ္းမႈ၊ ဗဟုိအစုိးရ၀န္ႀကီးေတြရဲ႕ ပါမစ္ႏွင့္ ႏုိင္ငံျခားစုိက္ပ်ဳိးေရးကုမၸဏီႀကီးေတြအတြက္ စုိက္ပ်ဳိးေျမဧက သိန္းနဲ႔ခ်ီတဲ့ လယ္ယာေျမ အတင္းအဓမၶ သိမ္းပဲြမ်ား ျဖစ္လာမည္။ ေဒသခံ ျပည္သူမ်ားရဲ႕ က်န္းမာေရး၊ လူမႈေရးႏွင့္ ဆန္႔က်င္ေသာ လုပ္ငန္းမ်ား၊ စက္႐ံုအလုပ္႐ံုမ်ား ေနရာတကာ ေပၚေပါက္လာမည္။ အဲဒီ ကုမၸဏီႀကီးေတြကလည္း လူသူမေပါက္၊ လမ္းမေကာင္းတဲ့ ေျမေနရာေတြ ႀကိဳက္မွာ မဟုတ္ေလေတာ့ လူသြားလူလာမ်ားတဲ့ ၿမိဳ႕၀န္းက်င္ေဒသမ်ားမွ သူမ်ားလုပ္ေနရင္း တန္းလန္းလက္ငုတ္ ေျမက်က္ေတြကုိ လုိခ်င္လာမည္။ သက္ဆုိင္ရာဌာနေတြက ေျမလြတ္ေျမ႐ိုင္းဆုိၿပီး သိမ္းၿပီးျပန္ေရာင္းမည္။ ေဒသခံအာဏာပုိင္မ်ားကလည္း ဘာမွ ေျပာပုိင္ခြင့္မရွိ။ ပုိဆုိးတာက၊ ေအာက္ေျခက တက္လာတဲ့ ဌာေန အာဏာပုိင္ စနစ္မဟုတ္တဲ့အတြက္ အထက္လူႀကီးအဆင့္ဆင့္ရဲ႕ အထက္အမိန္႔နဲ႔ ပုိက္ဆံကလြဲလုိ႔ ဂ႐ုစုိက္စရာမလုိတဲ့ ေဒသခံ အာဏာပုိင္မ်ားရဲ႕ ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္း ဆက္ဆံျခင္းကုိ ခံရမယ္။ ဒီေတာ့ ေဒသခံ ျပည္သူမ်ား ကုိယ့္ေမြးရပ္ေျမမွာ ေျမပုိင္၊ ယာပုိင္ဘ၀ကေန စက္႐ံု၀န္ထမ္းဘ၀ (၀ါ) ေပးသမွ်ယူရတဲ့ မ၀ေရစာ လုပ္ခနဲ႔ တသက္လုံး ကၽြန္ဘ၀ေရာက္ရမဲ့ကိန္း ျဖစ္ေလသည္။

ဒီေတာ့ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့တဲ့ စနစ္ထက္ အဆေပါင္းမ်ားစြာ ထပ္ၿပီး ခံရဦးမယ့္ အတိတ္နမိတ္ပါ။

ေအာက္ေျခက အဆင့္ဆင့္ ေရြးေကာက္တင္ေျမာက္တဲ့ အာဏာပုိင္စနစ္ (Bottom-Up system) မွာေတာ့ ေဒသခံ ျပည္သူမ်ား၏ သေဘာထားသာလွ်င္ အဓိက ျဖစ္လာသည္။ ပုိက္ဆံဘယ္ေလာက္ခ်မ္းသာသည္ ျဖစ္ေစ။ အစုိးရ အထက္၀န္ႀကီးမကလုိ႔ သမၼတဆီက ပါမစ္ကုိင္ၿပီး ေရာက္လာတဲ့ ႏုိင္ငံတကာေပါက္ ေကာ္ပုိေရးရွင္းႀကီးေတြ ျဖစ္ေနပါေစ၊ သူတုိ႔လုပ္ငန္းသည္ ေဒသခံ (နယ္ခံ) ျပည္သူမ်ားကုိ စိတ္အေႏွာက္အယွက္ ျဖစ္စရာ လုပ္ငန္းဆုိလွ်င္ အခ်ိန္မေရြး ျဖဳတ္သိမ္းရေလၿပီ။ (ထုိင္းႏုိင္ငံ Rayong ေဒသမွာ ေဒသခံမ်ား ဆႏၵျပမႈေၾကာင့္ စက္မႈဇုန္မ်ား ျဖဳတ္သိမ္းခဲ့ရဖူးသည္)။ ေျမေနရာမ်ားကုိလည္း အတင္းအဓမၶ သိမ္း၍ မရေတာ့ေပ။ နယ္ခံျပည္သူမ်ား ေရြးေကာက္တင္ေျမာက္ထားေသာ အာဏာပုိင္မ်ားမွာလည္း ေဒသခံ ျပည္သူမ်ားကုိ ကိုယ္စားျပဳေသာေၾကာင့္ လုိက္ေလ်ာညီေထြမႈ ရွိေနရန္ လုိလာၿပီျဖစ္သည္။ ထုိအခါ၊ ကုိယ္က်ဳိးစီပြားအတြက္ ထင္တုိင္းက်ဲလုိ႔ မရေတာ့ပါ။ အဲဒါေတြပင္ အက်င့္ပ်က္ျခစားျခင္းကုိ တုိက္ဖ်က္ျခင္းနည္းဗ်ဴဟာ ျဖစ္သည္။ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈ လုံး၀ မရွိမွာေတာ့မဟုတ္၊ နည္းသည္ထက္ နည္းသြားမည္မွာ အမွန္ျဖစ္သည္။ ျပည္သူမ်ား၏ ေစာင့္ၾကည့္ျခင္းခြန္အားသည္၊ အစုိးရေကာင္း ျဖစ္လာေအာင္ တြန္းပုိ႔ေသာ အဓိက အျပန္အလွန္ထိန္းညိႇႏိုင္ေသာ (Check & Balance) စနစ္၏ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈျဖစ္သည္။

ခုိင္မာေသာ ျပည္သူ႔အစုိးရ (ဗဟုိခ်ဳပ္ကုိင္မႈစနစ္ေလွ်ာ့ခ်ေသာအစုိးရ) အစစ္အမွန္ မေပၚေသးခင္ ဒီလုိအခ်ိန္မွာ Sanction အားလုံး ပြင့္သြားျခင္းသည္ မေမွ်ာ္လင့္ေသာ ေနာက္ထပ္ အိပ္မက္ဆုိးမ်ား ထပ္ေရာက္လာႏုိင္စရာရွိသည္။ အင္မတန္ စုိးရိမ္စရာေကာင္းပါသည္။ သာဓကအားျဖင့္ Cambodia ႏုိင္ငံ၏ ႏုိင္ငံေရးသမုိင္းကို ေလ့လာႏုိင္သည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံလုိပဲ ဗဟုိခ်ဳပ္ကုိမႈစနစ္ေလွ်ာ့ခ်ျခင္း မရွိေသးခင္ အေနာက္ႏုိင္ငံမ်ားက ကြန္ျမဴနစ္စနစ္မွ အျမန္ဆုံး ကယ္တင္ေသာအေနျဖင့္ စီးပြားေရး အျမန္ဦးေမာ့လာႏုိင္ရန္ ၀ုိင္း၀န္းကူညီခဲ့သည္။ အေနာက္ႏုိင္ငံမ်ားမွ ေငြရွင္ေၾကးရွင္မ်ားကုိ ဖိတ္ေခၚခဲ့သည္။ ေနာက္ေတာ့ အဲဒီ သူတုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္တဲ့ သိကၡာရွိ ေကာ္ပုိေရးရွင္းႀကီးေတြက မလာဘဲ အာရွက်ားအုပ္စုေတြက အေပါစား၊ ေလာဘသား ေငြရွင္ ေၾကးရွင္မ်ားႏွင့္ အာဏာပုိင္မ်ား ေပါင္းစားသြားၿပီး အခုလုိ ဒီမုိကေရစီအာဏာရွင္စနစ္ႏွင့္ စခန္းသြားေနရသည္မွာ ကမာၻမွာ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္သက္တမ္း အရွည္ၾကာဆုံးဘဲြ႔ကုိ ခံယူထားေသာ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ႀကီး Hun Sen အစုိးရကုိ ေမြးထုတ္လိုက္သည္သာ ဆယ္စုႏွစ္သုံးခုပင္ ေရာက္လာေတာ့မည္။ Sanction မရွိလည္း Cambodia ျပည္သူေတြ အခုထိ ငမဲြစာရင္းမွ မကၽြတ္ႏုိင္ေသးေပ။

ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္သည္လည္း အဘက္ဘက္မွ စဥ္းစားခ်င့္ခ်ိန္လ်က္ လက္ရွိအာဏာပုိင္မ်ား၊ ၀န္ႀကီးမ်ား၏ စားေပါက္ထြင္ နည္းဗ်ဴဟာမ်ားကုိ နားမေယာင္ဘဲ လုပ္သင့္လုပ္ထုိက္ေသာ ႏုိင္ငံေရးအေျပာင္းအလဲမ်ား အရင္လုပ္ႏုိင္ရန္ ၀ုိင္း၀န္းအၾကံေပးသင့္ေလသည္။

အားလုံးကုိ ေလးစားလ်က္ ...

Duwa Kachin

(Duwa Kachin ၏ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္စာမ်က္ႏွာမွ ...)