ဇာဂနာ ေခၚ ေမာင္သူရ

(ျမန္မာအြန္လိုင္းစြယ္စံုက်မ္းမွ …)

ဇာဂနာ ေခၚ ေမာင္သူရကို အဖ ဦးနန္းညြန္႔ေဆြႏွင့္ မိခင္ ေဒၚ ၾကည္ဦးတို႔မွ ၁၉၆၁ ဇန္နဝါရီလ (၂၇) ရက္ေန႔တြင္ ေမြးဖြားခဲ့ သည္။ ကိုသူရသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ နာမည္ႀကီး လူရႊင္ေတာ္၊ သ႐ုပ္ေဆာင္ႏွင့္ ႐ုပ္ရွင္ဒါ႐ိုက္တာတေယာက္လည္းျဖစ္သည္။ သူ သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ စစ္အစိုးရအား ျပစ္တင္ေဝဖန္မႈမ်ားေၾကာင့္ မၾကာခဏ ေထာင္ဒဏ္က်ခံရသူလည္းျဖစ္သည္။ သူသည္ ျမန္ မာအေခၚအေဝၚ ဇာဂနာ (ဇာဂနာဆိုသည္မွာ ေသးမႊားေသာအရာ ကို ႏႈတ္ယူႏိုင္သည့္ ကရိယာျဖစ္သည္) ဆိုသည့္ အမည္ျဖင့္ ျမန္ မာျပည္တြင္ နာမည္ေက်ာ္ၾကား လူသိမ်ားေသာ လူရႊင္ေတာ္အ ျဖစ္လည္းေကာင္း၊ ဟာသေျမာက္စြာ ေလွာင္ေျပာင္ေရးသားမႈမ်ား အျဖစ္၊ စစ္အစိုးရကို ေဝဖန္ေသာသူတဦးအျဖစ္၊ သ႐ုပ္ေဆာင္တ ေယာက္အျဖစ္လည္းေကာင္း လူသိမ်ားသည္။

ဇာဂနာကို ၂၀၀၆ ခုႏွစ္မွစ၍ လူမ်ားအၾကား သ႐ုပ္ေဆာင္မႈမ်ား၊ ျပဇာတ္မ်ား ျပဳလုပ္ခြင့္ကို စစ္အစိုးရမွ ပိတ္ပင္ထားသည္။ ဇာဂနာသည္ The Lillian Hellman and Dashiel Hammett Award ဆိုသည့္ ဆုကို Free Expression (လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခြင့္) ဆိုသည့္ အဖြဲ႔အ စည္းမွ ခ်ီးျမႇင့္ခဲ့သည္။ ထိုအဖြဲ႔အစည္းသည္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ New York ၿမိဳ႕ အေျခစိုက္သည့္ လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႔မွ ဖြဲ႔စည္းထားျခင္းျဖစ္သည္။

ဇာဂနာသည္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဇြန္လ (၄) ရက္ေန႔မွ စ၍ နာဂစ္ဆိုင္ကလုန္းမုန္တိုင္းအတြင္း ေသေၾကပ်က္စီးမႈ မ်ား၊ အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ျဖစ္ပြားခဲ့မႈမ်ားကို ျပင္ပသတင္းဌာနမ်ားႏွင့္ ေျပာဆိုသည္ဆိုကာ ဖမ္းဆီးခံခဲ့ရျပန္္သည္။ စစ္ တပ္အစိုးရသည္ သူ႔အား ႏိုင္ငံေတာ္ၿငိမ္၀ပ္ပိျပားေရးကို ထိခိုက္ေစသည့္ ပုဒ္မ ၅၀၅ (ခ)၊ ဘာသာသာသနာ ကို ေစာ္ကားမႈ ပုဒ္မ ၂၉၅ (က)၊ မတရားအသင္း ဆက္သြယ္မႈ၊ ဗီြဒီယိုအက္ဥပေဒ အပါအဝင္ စုစုေပါင္း (၇) မႈျဖင့္ စြဲခ်က္တင္ထားခဲ့ၿပီး ထိုစြဲခ်က္မ်ားသည္ သူ႔အား ေထာင္ဒဏ္ (၂) ႏွစ္က်ေစႏိုင္သည္။

ဘဝအစ

ဇာဂနာ ဆိုသည့္ အမည္ကို အဖ ဦးနန္းညြန္႔ေဆြႏွင့္ မိခင္ ေဒၚၾကည္ဦးတို႔မွ ေမြးဖြားခဲ့သည့္ သားသံုးေယာက္ ထဲမွ အငယ္ဆံုးျဖစ္သည့္ ေမာင္သူရမွ အမည္တြင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ေမာင္သူရသည္ ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာႏွင့္ ပ ညာေရးအသိပညာ ႂကြယ္ဝေသာ မိသားစုမွ ဆင္းသက္လာသူျဖစ္သည္။ ငယ္ရြယ္စဥ္ကတည္းက သူသည္ မိ ဘမ်ား မိန္႔ခြန္းေျပာရာ ေဒသမ်ားသို႔ လိုက္ကာ လႈံ႔ေဆာ္ေျပာဆိုမႈမ်ား ျပဳလုပ္ျခင္း၊ မိဘမ်ား၏ ေျခရာကိုတူ ေအာင္ လိုက္ႏိုင္ခဲ့သူျဖစ္ၿပီး၊ ထို႔ေၾကာင့္ လူအမ်ားက သူ႔ကို “အသံတုဝိဇၨာ” ဟူ၍လည္း အမည္ေပးခဲ့ၾကသည္။

သူရသည္ ၁၉၇၇ ခုႏွစ္တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရွိ ပညာေရးအရွိန္အဝါ ျမင့္မားေသာ ဒဂုံ (၁) အထက္တန္းေက်ာင္းမွ ေအာင္ျမင္ခဲ့ၿပီး ၁၉၈၅ ခုႏွစ္တြင္ သြားဘက္ဆိုင္ရာ ရန္ကုန္သကၠသိုလ္မွ သြားဘက္ဆိုင္ရာဆရာဝန္အျဖစ္ ဒီဂရီ ရခဲ့သည္။ သြားဘက္ဆိုင္ရာေက်ာင္းတြင္ တက္ေရာက္ေနစဥ္ ခ်င္းျပည္နယ္တြင္ လုပ္အားေပး ပညာ သင္ၾကားေရးအတြက္ ဆရာတေယာက္အေနျဖင့္ ပါဝင္ခဲ့ၿပီး ထိုအေတြ႔အၾကံဳမ်ားကို ႏိုင္ငံေတာ္ စာေပဗိမၼာန္ စာေပတိုက္မွ စာအုပ္ထုတ္ေဝခဲ့သည္။

အႏုပညာေလာကသို႔ ...

သူရ၏ ပထမဦးဆံုး ေအာင္ျမင္ခ်ိန္သည္ ေကာလိပ္တြင္ ေက်ာင္းတက္ေနေသာအခ်ိန္ျဖစ္သည္။ ထိုစဥ္က သူ ရသည္ ‘ဇာဂနာ’ အမည္ျဖင့္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္အၿငိမ့္သဘင္ပြဲတခု၌ ေဖ်ာ္ေျဖခဲ့သည္။ သူသည္ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းဌာနအသီးသီးမွ ေက်ာင္းသားမ်ား ေပါင္းစပ္ကာ ျမကၽြန္းသာ အမည္ရွိသည့္ အၿငိမ့္အကအဖြဲ႔တခု တည္ေထာင္ခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ မိုးနတ္သူဇာ အမည္ျဖင့္ ျပဇာတ္အဖြဲ႔ တခုစုစည္းခဲ့ၿပီး ေက်ာင္းသားမ်ား ႏွစ္ ပတ္လည္ေတြ႔ဆံုပြဲမ်ားတြင္ ကျပေဖ်ာ္ေျဖခဲ့သည္။ ျမန္မာ့႐ုပ္ျမင္သံၾကားတြင္ သူ၏အဖြဲ႔သားမ်ား အၿငိမ့္ကျပမႈ အား ထုတ္လႊင့္ခဲ့ၿပီးေနာက္ ပို၍ နာမည္ႀကီးလာခဲ့သည္။

သြားဘက္ဆိုင္ရာ ပညာရပ္မ်ား ေလ့လာၿပီးေနာက္ သူသည္ အႏုပညာအၿငိမ့္ေလာကသို႔ ခုန္ဝင္ခဲ့သည္။ ၁၉၈၆ ခုႏွစ္တြင္ ျမပုဏၰမာအၿငိမ့္အဖြဲ႔ အမည္ျဖင့္ ျမန္မာ့႐ုပ္ျမင္သံၾကားတြင္ မၾကာခဏ ထုတ္လႊင့္ခဲ့သည္။ ဇာဂနာ၏ ေတြးေတာၾကံဆႏိုင္မႈမ်ားႏွင့္ စစ္အစိုးရ၏ မေအာင္ျမင္ေသာ လုပ္ရပ္မ်ားကို ျပက္လံုးမ်ားျဖင့္ သန္း ႏွင့္ခ်ီေသာ ျပည္သူမ်ားေရွ႕တြင္ တင္ဆက္ျပသႏိုင္ခဲ့သျဖင့္ လူအမ်ားမွ အံ့ၾသခဲ့ၾကသည္။ သူ၏ နာမည္အႀကီးဆံုးျဖစ္ သည့္ “သူေတာင္းစား ညီလာခံ” ျပဇာတ္၏ ျပက္လံုးမ်ားသည္ စစ္အာဏာရွင္ ေနဝင္းႏွင့္ သူ၏ လက္ပါးေစ မ်ားကို အရြဲ႕တိုက္ထားျခင္းေၾကာင့္ ျပည္သူ႔အႀကိဳက္ျဖစ္ခဲ့သည္။ သူငယ္ခ်င္းမ်ားအေနႏွင့္ သူ၏ စစ္အာဏာ ရွင္ဆန္႔က်င္ေရး ျပက္လံုးမ်ား လႊင့္ထုတ္ေနေသာ္လည္း စစ္အစိုးရမွ ဒုကၡေပးျခင္း၊ ေထာင္က်ျခင္းမ်ား မရွိခဲ့ သျဖင့္ အံ့ၾသခဲ့ၾကသည္။

အၿငိမ့္သဘင္ႏွင့္ ဇာဂနာ

ျမန္မာျပည္တြင္ အၿငိမ့္သဘင္ေလာကကို ျပန္လည္ေခတ္စားလာေအာင္ လုပ္ေပးႏိုင္ၾကသူမ်ားတြင္ ဇာဂနာ သည္ အဓိကပါဝင္ေသာ အႏုပညာသမားတေယာက္ျဖစ္သည္။ အၿငိမ့္ဆိုသည္မွာ မင္းသမီးတေယာက္ (သို႔) ႏွစ္ေယာက္တို႔ႏွင့္ လူရႊင္ေတာ္ေလးေယာက္ (သို႔) ငါးေယာက္တို႔ျဖင့္ ကျပေဖ်ာ္ေျဖေသာ အႏုပညာလုပ္ငန္း ျဖစ္သည္။ လူရႊင္ေတာ္သည္ ပံုမွန္အားျဖင့္ မင္းသမီး ကဖို႔ရန္ ျပင္ဆင္ေနေသာအခ်ိန္တြင္ ျပက္လံုးထုတ္ကာ လူအမ်ားရယ္ေအာင္ ျပဳလုပ္ၾကသူမ်ားျဖစ္သည္။ ထိုအခ်ိန္က အၿငိမ့္သည္ ၿမိဳ႕ႀကီးျပႀကီးမ်ားတြင္ ေပ်ာက္ ကြယ္လုနီးပါးျဖစ္ေနေသာ အႏုပညာရပ္တခုျဖစ္၍ ဇာဂနာ ပါဝင္လာၿပီးေနာက္ပိုင္း ျပန္လည္သစ္ဆန္းလာခဲ့ သည္။

ဇာဂနာသည္ အၿငိမ့္သဘင္အႏုပညာကို ထူးျခားစြာ ေျပာင္းလဲခဲ့သည္။ အၿငိမ့္ျပက္လံုးမ်ားတြင္ လက္ရွိျဖစ္ ပ်က္ေနသည့္ အရာမ်ားကို ႏိုင္ငံေတာ္အုပ္ခ်ဳပ္ေနသူမ်ားထံသို႔ တိုက္႐ိုက္ေလွာင္ေျပာင္ေျပာဆိုခဲ့သည့္အ တြက္ ျမန္မာႏိုင္ငံသားေပါင္းစံုမွ စိတ္ဝင္စားအားေပးလာခဲ့သလို ျမန္မာျပည္ အနာဂတ္မ်ိဳးဆက္မ်ားသည္ လည္း အၿငိမ့္သဘင္ အႏုပညာကို ျပန္လည္ စိတ္ဝင္စားလာၾကသည္။ အမွန္ေတာ့ ဇာဂနာသည္ ျမန္မာ့အၿငိမ့္ သဘင္တြင္ အျမဲအသံုးျပဳေနသည့္ ဟာသျပက္လံုးမ်ား၊ အသံတူ အဓိပၸာယ္ကြဲ ဟာသမ်ား တီထြင္ခဲ့သူေတာ့ မဟုတ္ေပ။ သို႔ေသာ္ ထိုျပက္လံုးမ်ားကို ျပင္ေပးခဲ့သူျဖစ္သည္။ (ျမန္မာစာလံုးသည္ အသံတူ၊ စာကြဲ ဆိုသည့္ စကားလံုးမ်ား အေျမာက္အျမားရွိသည့္အတြက္ေၾကာင့္ အဓိပၸာယ္ႏွစ္ခုျဖစ္ေအာင္ ေျပာဆိုႏိုင္ေပသည္။)

အက်ဥ္းေထာင္ ဘဝ

သို႔ေသာ္ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္တြင္ အားလံုးေျပာင္းလဲခဲ့သည္။ ဇာဂနာသည္ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ျပည္လံုးကၽြတ္ ဆႏၵျပပြဲႀကီး တြင္ ပူးေပါင္းပါဝင္ခဲ့မႈေၾကာင့္ အဖမ္းခံခဲ့ရသည္။ ထိုအခ်ိန္မွစ၍ (၆) ႏွစ္ကာလအတြင္းရွိ (၅) ႏွစ္အခ်ိန္အ တြင္းတြင္ ေထာင္မွ ဝင္လိုက္၊ ထြက္လိုက္ႏွင့္သာ မၾကာခဏ ေနထိုင္ေနခဲ့ရသည္။ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္တြင္ ေထာင္မွ လြတ္ေျမာက္လာၿပီးေနာက္ ဇာဂနာသည္ အၿငိမ့္ေလာကတြင္ ပါဝင္ခြင့္ ပိတ္ပင္ခံခဲ့ရၿပီး ႐ုပ္ရွင္ထုတ္လုပ္မႈ၊ ဒါ ႐ိုက္တာ၊ ဇာတ္ညႊန္းေရးသားျခင္းတို႔ကိုသာ စစ္အစိုးရမွ ခြင့္ျပဳခဲ့သည္။ သူ ထုတ္လုပ္ခဲ့သည့္ ႐ုပ္ရွင္ကားမ်ား အား စစ္အစိုးရ၏ ႐ုပ္ရွင္ဆင္ဆာအဖြဲ႔အစည္းမွ အျမဲမ်က္ေျခမျပတ္ ျဖတ္ေတာက္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ သူ၏ ေၾကာင္ႏွင့္ႂကြက္ ဗီဒီယိုသည္ စစ္တပ္အစိုးရအား မသိမသာ သေရာ္ထားမႈမ်ားေၾကာင့္ ပရိသတ္အမ်ား သ ေဘာက်ခဲ့ၾကသည္။

၁၉၉၇ ခုႏွစ္တြင္ စစ္တပ္အစိုးရ၏ ခ်မွတ္ထားေသာ ႐ုပ္ရွင္စည္းကမ္းမ်ားကို မလိုက္နာဟုဆိုကာ သူ၏ ႐ုပ္ ရွင္ထုတ္လုပ္ခြင့္ကို ပိတ္ပင္ခဲ့သည္။ သူသည္ ၂၀၀၀ ခုႏွစ္တြင္ ႐ုပ္ရွင္ေလာကတြင္ ျပန္လည္ဝင္ခြင့္ရခဲ့ေသာ္ လည္း (ဇာတ္သဘင္ေလာကအတြက္မူ ပိတ္ပင္ခံထားရဆဲျဖစ္သည္)။ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္ ေမလမွစ၍ ဘီဘီစီ အသံ လႊင့္ဌာနႏွင့္ အေမးအေျဖက႑တြင္ ပါဝင္ခဲ့သည္ဆိုကာ ဇာဂနာ၏ ႐ုပ္ရွင္ဇာတ္ကားမ်ား ထုတ္ေ၀ခြင့္အား စစ္တပ္အစိုးရမွ ပိတ္ပင္ခဲ့ျပန္သည္။

၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဇြန္လဆန္းပိုင္း၌ နာဂစ္ေလေဘးကယ္ဆယ္ေရး လုပ္ေနစဥ္ စမ္းေခ်ာင္းၿမိဳ႕နယ္ရွိ ေနအိမ္တြင္ အဖမ္းခံခဲ့ရၿပီး ႏိုင္ငံေတာ္လံုျခံဳေရး ထိခိုက္ေစရန္ လႈံ႔ေဆာ္မႈ၊ ဗီြဒီယိုအက္ဥပေဒႏွင့္ အီလက္ထ႐ြန္နစ္ အက္ဥ ပေဒ (၃) ခု အပါအဝင္ ပုဒ္မ (၅) ခုျဖင့္ ေထာင္ဒဏ္ (၅၉)ႏွစ္ ခ်မွတ္ခံခဲ့ရသည္။

၂၀၀၉ ခု၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလတြင္ အာဏာပိုင္မ်ားက အီလက္ထ႐ြန္နစ္အမႈ တမႈလွ်င္ (၈) ႏွစ္စီျဖင့္ (၂၄) ႏွစ္ ေလွ်ာ့ေပးခဲ့ရာ ယခုအခါ ၎မွာ ေထာင္ဒဏ္ (၃၅)ႏွစ္ က်ခံရမည္ျဖစ္သည္။ ကခ်င္ျပည္နယ္၊ ျမစ္ႀကီးနားတြင္ အက်ဥ္းက်ခံေနရသည္။

ေက်ာ္ၾကားမႈ

၂၀၀၈ ေမတြင္ နာဂစ္မုန္တိုင္း ကယ္ဆယ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို ဆရာေတာ္၊ သံဃာေတာ္မ်ား၊ အႏုပညာရွင္ မ်ား၊ ျပည္သူမ်ား၊ လူငယ္မ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္းၿပီး ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ခဲ့သည္။ ပရိသတ္ကိုလည္း မီဒီယာမ်ားကတဆင့္ အျမန္ဆုံးသတင္းပို႔ ရွင္းျပႏိုင္ခဲ့သည္။ စစ္အစုိးရကို နာဂစ္ကယ္ဆယ္ေရးႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ေ၀ဖန္ေျပာဆိုသ ျဖင့္ ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်ခံရသည္။ ေထာင္ဒဏ္ (၃၅) ႏွစ္ က်ခံေနရသည္။ လူမႈေရးလုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ အလွဴ ရွင္မ်ား၊ လုပ္အားေပးေစတနာရွင္မ်ားႏွင့္ ပရိသတ္အားလုံးကို စည္း႐ုံးႏိုင္သူ၊ အလုပ္ၿပီးေျမာက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္သူ၊ ရဲရင့္ပြင့္လင္းစြာ ေျပာဆိုတင္ဆက္ႏိုင္သူ အႏုပညာရွင္တဦးအျဖစ္ ထူးျခားသည္။

ေနထိုင္ရာေဒသ

စမ္းေခ်ာင္းၿမိဳ႕နယ္၊ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕။