ဟန္ခ်က္ညီ

ဟန္ခ်က္ညီ

ဂါမဏိ

၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒ ဆိုတာကုိ အုတ္ေအာင္ေသာင္းနင္း ေၾကာ္ျငာၿပီး ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲကေန ဒီမိုကေရ စီလမ္းေၾကာင္းဘက္ အေျပာင္းအလဲ စလုိက္ၿပီဆိုေပမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲေန႔က စလိုက္တဲ့ ေသနတ္သံဟာ ၂၀၁၁ ခုေရာက္ေတာ့ ပိုမ်ား ပိုက်ယ္ ပိုျပင္းထန္လာပါတယ္။

ကခ်င္ျပည္ လဂ်ားယန္ၿမိဳ႕နယ္အတြင္း ခါယာရြာနဲ႔ မဒီယန္ရြာနားမွာ ကခ်င္ျပည္လြတ္လပ္ေရးတပ္မေတာ္ (ေကအိုင္ေအ) နဲ႔ ၾကံ႕ဖြတ္တပ္ ခလရ ၂၁ တို႔ ၿပီးခဲ့တဲ့ ဇူလိုင္ ၁၆ ရက္ကေန ၁၈ ရက္အထိ သံုးရက္ဆက္ တိုက္ပြဲျဖစ္ခဲ့ရာမွာ ဒု-ရင္းမႉး အပါအဝင္ ၾကံ႕ဖြတ္စစ္သား ၂၅ ေယာက္ ေသ၊ ၆၁ ေယာက္ ဒဏ္ရာရ၊ အရာရွိ ၂ ေယာက္ အပါအဝင္ ၁၁ ေယာက္ သံု႔ပန္းျဖစ္၊ ၃ ေယာက္ ထြက္ေျပးၿပီး လက္နက္ႀကီး ၄ လက္ အပါအဝင္ လက္နက္မ်ဳိးစံု ၃၄ လက္၊ ဆက္သြယ္ေရးစက္ ၃ လံုး စသျဖင့္ ေကအိုင္ေအက သိမ္းရခဲ့ပါတယ္။

ဇူလိုင္ ၁၃ ရက္မွာ ၾကံ႕ဖြတ္တပ္ ထိုင္ထားတဲ့ နန္႔ကိုင္ဖိတ္စခန္းကို ရွမ္းျပည္တပ္မေတာ္ (အက္စ္အက္စ္ေအ) က ပိတ္ဆို႔တိုက္ခိုက္ခဲ့တဲ့အတြက္ ၾကံ႕ဖြတ္စစ္အစိုးရက တပ္ရင္း ၈ ရင္း စစ္ကူလႊတ္ၿပီး အျပင္က ထပ္ဝိုင္း တိုက္ခိုက္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ရွမ္းတပ္ကို ဘယ္လိုမွမၿဖိဳႏိုင္ေတာ့ ေလေၾကာင္းစစ္ကူေခၚ၊ တ႐ုတ္လုပ္ ေအ -၅ ၾကားျဖတ္တိုက္ေလယာဥ္ ၄ စီး၊ ႐ုရွားလုပ္ အမ္အိုင္-၂ ရဟတ္ယာဥ္ ၄ စီးတို႔ကို ေရွ႕ကေလယာဥ္ ေနာက္ ကရဟတ္ယာဥ္ တြဲဖက္ပံုစံနဲ႔ ၂ ေခါက္စီ ပ်ံခိုင္းၿပီး ၂၃ မမ စက္အေျမာက္၊ ၅၇ မမ ဒံုးက်ည္၊ ၉၀ မမ ဒံုးက်ည္ ေတြနဲ႔ ကီလို ၂၅၀ ဗံုးေတြ ၾကဲခ်ခိုင္းခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လက္ေတြ႔မွာ အက္စ္အက္စ္ေအတပ္ေတြေပၚ က်ည္ တေတာင့္ ဒံုးတစင္း ဗံုးတလံုးမွ မက်ခဲ့ဘဲ အလွမ္းေဝးေဝးမွာပဲ က်ေရာက္ေပါက္ကြဲသံ သဲ့သဲ့ေလးၾကားခဲ့ရပါ တယ္။

ဇြန္လကုန္မွာ ေရး-ထားဝယ္ကားလမ္းအတုိင္း ခြင့္ျပန္တဲ့ ၿမိတ္ေလတပ္စခန္းဌာနခ်ဳပ္က ေလတပ္သား တပ္ ၾကပ္ႀကီးတေယာက္ကို မြန္သူပုန္က ဖမ္းေခၚသြားၿပီး တလအၾကာမွ ျပန္လႊတ္ေပးခဲ့ပါတယ္။ ျမဝတီ-ေကာ့က ရိတ္ကားလမ္းမွာလည္း အရပ္ဝတ္နဲ႔ တပ္မဌာနခ်ဳပ္ျပန္တဲ့ ၾကံ႕ဖြတ္ခမရ ၃၅၅ ဗိုလ္ႀကီးတေယာက္ကို လိုင္း ကားတစီးေပၚမွာ ဒီေကဘီေအတပ္က ဖမ္းမိၿပီး ပစၥတိုတလက္ကိုသိမ္းယူ၊ လူကို ျပန္လႊတ္ေပးလိုက္ပါတယ္။ ဗမာျပည္ရဲ႕ ပင္မဆက္သြယ္ေရးလမ္းေၾကာင္းေတြျဖစ္တဲ့ မူဆယ္-လား႐ႈိး၊ လား႐ႈိး-မႏၱေလး၊ မႏၱေလး-ျမစ္ႀကီး နား၊ ျမစ္ႀကီးနား-ဗန္းေမာ္၊ ျမဝတီ-ဘားအံ၊ ျမဝတီ-ေမာ္လၿမိဳင္၊ ေမာ္လၿမိဳင္-ထားဝယ္-ၿမိတ္ကားလမ္းေတြကို ၾကံ႕ဖြတ္စစ္အစိုးရတပ္ေတြက ပိုင္ပိုင္ႏိုင္ႏုိင္ မထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။

၂၀၁၁ ခု ပထမေျခာက္လကာလအတြင္းမွာ ၾကံ႕ဖြတ္စစ္တပ္နဲ႔ ေကအဲန္ယူ ကရင့္အမ်ဳိးသားလြတ္ေျမာက္ေရး တပ္မေတာ္တို႔ တိုက္ပြဲေပါင္း ၈၀၀ နီးနီးျဖစ္ခဲ့ရာမွာ တပ္ရင္းမႉး ၃ ေယာက္ အပါအဝင္ ၾကံ႕ဖြတ္စစ္သား ၇၆၁ ေယာက္ေသၿပီး ၁၀၄၇ ေယာက္ ဒဏ္ရာရခဲ့ပါတယ္။ ကရင္ဘက္ကေတာ့ ၈ ေယာက္ က်ၿပီး ၈ ေယာက္ ဒဏ္ ရာရခဲ့ပါတယ္။ ေသႏႈန္းအခ်ဳိး ခ်ၾကည့္လိုက္ရင္ ကရင္ ၁ ေယာက္ ရန္သူ ၉၅ ေယာက္ႏႈန္းေလာက္ရွိၿပီး ဒဏ္ ရာရႏႈန္းအခ်ဳိးကေတာ့ ကရင္ ၁ ေယာက္ ရန္သူ ၁၃၅ ေယာက္ႏႈန္းေလာက္ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဗမာျပည္ေျမာက္ ပိုင္း၊ အေရွ႕ပိုင္း၊ ေတာင္ပုိင္း စစ္မ်က္ႏွာအားလံုးမွာ ကခ်င္၊ ရွမ္း၊ ကရင္နီ၊ ကရင္ ေတာ္လွန္ေရးတပ္ေတြ ေၾကာင့္ ၾကံ႕ဖြတ္တပ္ေတြ ေတာက္ေလွ်ာက္ေသေနတာ၊ ေျချပတ္လက္ျပတ္ျဖစ္ေနတာေတြ မၾကားခ်င္အဆံုး ျဖစ္ပါတယ္။

အေပၚမွာ ေျပာခဲ့တဲ့ အက်အဆံုး အထိအခိုက္သတင္းေတြက တကယ္ေတာ့ ပင္လယ္ထဲေမ်ာေနတဲ့ ေရခဲ ေတာင္ႀကီးရဲ႕ ေရေပၚထိပ္ဖ်ားပိုင္းေလာက္ပဲ ရွိပါေသးတယ္။ ၂၀၁၀ ႏိုဝင္ဘာ ၇ ရက္၊ ေရြးေကာက္ပြဲေန႔က စ ခဲ့တဲ့ ၿငိမ္းအဖြဲ႔ေပါင္းစံုနဲ႔ တုိက္ပြဲေတြအတြင္း ၾကံ႕ဖြတ္တပ္ေတြ ေထာင္နဲ႔ခ်ီၿပီး က်ဆံုး ဒဏ္ရာရခဲ့ၾကပါၿပီ။ ၿငိမ္း အဖြဲ႔ေတြ တုိင္းရင္းသားအဖြဲ႔ေတြဘက္မွာေတာ့ က်ဆံုးဒဏ္ရာ ရာဂဏန္းေတာင္ မရွိေသးပါဘူး။

ဒါေတြေၾကာင့္ ၾကံ႕ဖြတ္စစ္တပ္ေတြဟာ ေရွ႕တန္းသြားဖို႔ အႀကီးအက်ယ္ ေၾကာက္လန္႔ေနတာေတြ၊ မသြားရ ေအာင္ အမ်ဳိးမ်ဳိးၾကံဖန္တာေတြ၊ ေနာက္ဆံုးမွာ ေျပာင္အတိအလင္း ျငင္းဆန္လို႔ (ခလရ ၂၂ ဆိုရင္) စစ္ခံု႐ံုး တင္ ေထာင္ခ်ခံရတာေတြအထိ ျဖစ္ေနပါတယ္။

********

ဗမာ့တပ္မေတာ္တခုလံုးရဲ႕ ရိကၡာစားအင္အားက ၃ သိန္းေက်ာ္ေက်ာ္ ရွိေပမယ့္ ေျခလ်င္တပ္၊ အေျမာက္တပ္၊ ေလေၾကာင္းရန္ကာကြယ္ေရးတပ္ အသစ္ေတြအျပင္ ေဖာင္းပြလွတဲ့ လက္႐ံုးတပ္၊ ဝန္ထမ္းတပ္အသစ္ေတြ မွာလည္း ျဖန္႔ခြဲထည့္ထားရတဲ့အတြက္ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ေလာက္တုန္းက တပ္မတပ္တရင္းမွာ ေရွ႕တန္းထြက္ အင္အား ၁၃၀-၁၅၀ ပတ္ဝန္း က်င္ရွိခဲ့ရာက အခုဆို ၈၀-၁၀၀ ဝန္းက်င္ေလာက္ပဲ ရွိေနပါတယ္။ တိုင္းတပ္ဆို ရင္ေတာ့ တရင္းမွာ တိုက္ခိုက္ေရး အင္အား ၅၀ ေက်ာ္နဲ႔ပဲ လည္ပတ္ေနရပါတယ္။ ဒီအထဲမွာ သံုးပံုတပံုက ေန တဝက္ေလာက္အထိက ကေလးစစ္သားေတြျဖစ္ၿပီး က်န္တာေတြကလည္း စစ္သင္တန္း ျပည့္ျပည့္ဝဝ မ တက္ရဘဲ ဖက္တိတ္ (လုပ္အားေပး) ပဲ အဓိက ျဖတ္သန္းခဲ့ရသူေတြ မ်ားပါတယ္။ နအဖ-ၾကံ႕ဖြတ္စစ္အစိုးရ ဟာ တပ္ေျပးျပႆနာကိုလည္း ဘယ္လိုမွ မေျဖရွင္းႏိုင္ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တခ်ိန္တုန္းက ပီအဲန္အို (ပအိုဝ္းျဖဴ) ၿငိမ္းအဖြဲ႔ကို နအဖတပ္က ႏွိမ္ေျပာခဲ့သလို ဒီကေန႔ ၾကံ႕ဖြတ္စစ္သားေတြဟာလည္း “ေရွ႕မွာထား လည္း ေသ၊ ေနာက္မွာထားလဲေျပး” ဆိုတဲ့ စာခ်ဳိးအတိုင္း သံုးစားမရျဖစ္ေနပါၿပီ။

တပ္မႉးပိုင္းကို ၾကည့္ရင္ ဒီကေန႔စစ္ဗိုလ္ေတြဟာ ၁၆ ႏွစ္မွာ ၁၀ တန္းေအာင္၊ စစ္တကၠသိုလ္မွာ အပတ္စဥ္တ ခုကို ဗိုလ္ေလာင္း ၃-၄၀၀၀ အျပဳံလိုက္ သံုးႏွစ္တက္ၿပီး ၁၉ ႏွစ္မွာ ဒု-ဗိုလ္ စျဖစ္လာသူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ေျမ ပံုမၾကည့္တတ္သူ၊ က်ည္ဆံအစစ္ ေကာင္းေကာင္းမပစ္ဖူးသူေတြ၊ လက္နက္ႀကီးကို ခပ္လွမ္းလွမ္းကပဲ တိုး ေဝွ႔ၾကည့္ဖူးသူေတြ မ်ားပါတယ္။ အသက္ ၅၀ ေက်ာ္ၿပီး ဗိုလ္မႉးႀကီး မျဖစ္သူ၊ အသက္ ၄၀ ေက်ာ္ၿပီး ဗိုလ္မႉး မျဖစ္သူ စတဲ့ ရာထူးကန္းေနသူေတြကို ၂၀၀၇-၂၀၀၈ မွာ တပ္က ထြက္ခိုင္းတဲ့အတြက္ ၁၉၉၂ ခုမတိုင္မီက ေကအဲန္ယူ၊ ဗကပတို႔နဲ႔ တိုက္ပြဲႀကီးေတြ အေသအေၾက တိုက္ခဲ့ဖူးတဲ့၊ အဖားမေတာ္ အမ်ဳိးမေတာ္ အေတြ႔အ ၾကံဳႀကီး ဝါရင့္တပ္မႉးေတြ ထြက္သြားရပါတယ္။ လက္ရွိတပ္မႉးအမ်ားစုဟာ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးေခတ္က်မွ ဗိုလ္ျဖစ္လာသူေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။

၁၉၉၂ ခု ေကအဲန္ယူအေပၚ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေမာင္လွက ထုိးစစ္ႀကီးေတြ ရပ္စဲလိုက္ၿပီးေနာက္ ဗမာ့တပ္မေတာ္ဟာ ၁၉၉၅ ခုႏွစ္ကုန္ပိုင္းေလာက္မွာ ရွမ္းျပည္ေတာင္ပိုင္း ပင္ေလာင္း-ေဆာင္းေျပာင္းခြင္အတြင္း တပ္မ ၄ ခုပါဝင္ တဲ့ စစ္ေလ့က်င့္ခန္းႀကီးတခု လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ၿပီးတဲ့အခါ ဒီတပ္ေတြကို ဘိန္းဘုရင္ခြန္ဆာရဲ႕ အမ္တီေအတပ္ေတြနဲ႔ သြားတိုက္ခိုင္းခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ခြန္ဆာဟာ မခံႏိုင္ေတာ့ဘဲ ၁၉၉၆ ႏွစ္ဆန္းမွာ လက္နက္ခ်ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၉၇ ခု ဇန္နဝါရီလမွာလည္း ဧရာဝတီတိုင္း သာေပါင္းၿမိဳ႕နယ္မွာ တပ္မ ၅ ခု၊ ေရ တပ္နဲ႔ ေလတပ္ေတြပါဝင္တဲ့ ဧရာမ ပူးတြဲစစ္ေလ့က်င့္ခန္းႀကီးတခုကို အင္အားသံုးေသာင္းနဲ႔ တလၾကာလုပ္ခဲ့ ပါတယ္။ ေလ့က်င့္ခန္းၿပီးတာနဲ႔ ၾကာအင္းဆိပ္ႀကီးဂြင္က ေကအဲန္ယူ ဗဟိုဌာနခ်ဳပ္အသစ္ ထီးကဲ့ဆယ္ကို ထိုး စစ္ဆင္ခဲ့ရာမွာ ေအာင္ျမင္ခဲ့ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ ေနာက္ပိုင္း (၁၉၉၈၊ ၂၀၀၀၊ ၂၀၀၅၊ ၂၀၀၈ စသျဖင့္) လုပ္တဲ့ တပ္မ ၃-၄ ခုပါ စစ္ေလ့က်င့္ခန္းႀကီး ေတြကေတာ့ ေလ့က်င့္ခန္းအၿပီး ေကအဲန္ယူ၊ အက္စ္အက္စ္ေအ-ေတာင္ပိုင္း စတဲ့ အဖြဲ႔ေတြကို သြားထိုးရာမွာ မေအာင္ျမင္ခဲ့ၾကပါဘူး။ ဒါ့အျပင္ ၂၀၀၁-၂၀၀၂ ခုမွာလည္း ယိုးဒယားကို စစ္ပြဲ ၂ ပြဲ ဝက္ဝက္ကြဲေအာင္ ႐ႈံးခဲ့ပါ ေသးတယ္။ ဒီအခ်က္အလက္ေတြက ဗမာ့တပ္မေတာ္ရဲ႕ စစ္ေရးစြမ္းရည္ ေတာက္ေလွ်ာက္က်လာတာကို ျပ ေနပါတယ္။ အေမရိကန္နဲ႔ တိုက္ဖို႔ဆိုတဲ့ ႐ူးေၾကာင္ေၾကာင္ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ ေစ်းႀကီးေပးဝယ္ထားတဲ့ ေခတ္မီ လက္နက္ႀကီး အသစ္အဆန္းေတြကလည္း ေျပာက္က်ားစစ္အတြက္ အသံုးမဝင္ျဖစ္ေနပါတယ္။

စစ္ေရးစြမ္းရည္တင္မကဘဲ စည္း႐ံုးေရးစြမ္းရည္နဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစြမ္းရည္ေတြကလည္း အခုဆိုရင္ စုတ္ျပတ္ သတ္ေနပါၿပီ။ အရပ္သားစီးပြားေရးသမားေတြဆီက လာဘ္ယူ႐ံုတင္မက ေအာက္ေျခအရာရွိ အၾကပ္တပ္ သားေတြဆီကပါ အဆင့္ဆင့္ ညႇစ္ထုတ္ေခါင္းပံုျဖတ္ေနတာေတြဟာ ထံုးတမ္းစဥ္လာျဖစ္ေနပါၿပီ။ တပ္မေတာ္ သားေတြ၊ တပ္ရင္းတပ္ဖြဲ႔ေတြ သိန္းရာဂဏန္း မထည့္မေနရ ရွယ္ယာထည့္ရတဲ့ 'ဦးပိုင္' လုပ္ငန္းႀကီးကလည္း စာရင္းမရွင္းႏိုင္ျဖစ္ေနပါတယ္။ ၁၉၉၇ ခုက စခဲ့တဲ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြအၾကား စားခြက္လုပြဲေတြကလည္း အခုထိ အေတာမသတ္ႏိုင္ဘဲ အပုပ္နံ႔ေထာင္းေထာင္းထ ပိုျပင္းထန္သထက္ျပင္းထန္ေနပါတယ္။ ရဲေဘာ္ ၂ ေယာက္ ထက္ ပိုစုၿပီး တိုင္ပင္ေဆြးေႏြး အေရးဆိုရင္ တပ္တြင္းပုန္ကန္မႈလို႔ သတ္မွတ္ျပ႒ာန္းထားတဲ့ စစ္တပ္ထဲမွာ အရင္မၾကားဖူးတဲ့ အစုလိုက္အျပံဳလိုက္ အမိန္႔ဖီဆန္ပြဲေတြ၊ စုေငြေတာင္းဆိုပြဲေတြ၊ ႏႈတ္ထြက္ခြင့္ေတာင္းပြဲ ေတြ၊ ကလန္ကဆန္လုပ္ရပ္ေတြ ပလံုစီထလာပါတယ္။

တဘက္မွာေတာ့ အတိအလင္း အာခံျပန္တိုက္ေနတဲ့ ၿငိမ္းအဖြဲ႔ေတြမွာေရာ၊ အတိအလင္းမတိုက္ေသးဘဲ ညစ္ ကပ္ကပ္လုပ္ေနတဲ့ စစ္စြမ္းရည္ျမင့္ ၿငိမ္းအဖြဲ႔ေတြမွာေရာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအႏွစ္ ၂၀ အတြင္း စီးပြားေရးေတာင့္ တင္းလာလို႔ လက္နက္အင္အားေတြ စုေဆာင္းျဖည့္တင္းႏိုင္ခဲ့ၿပီး ေလယာဥ္ပစ္ဒံုး၊ စကာ့ဒ္ဒံုး၊ လက္နက္ငယ္ စက္႐ံု၊ ခဲယမ္းစက္႐ံုေတြ ေကာင္းေကာင္းရွိေနၿပီလို႔ စစ္အစိုးရက သတင္းရထားတာေၾကာင့္ အျပတ္တိုက္ရ မွာ တြန္႔ဆုတ္ေနပါတယ္။ အက္စ္အက္စ္ေအ ဝမ့္ဟိုင္းဌာနခ်ဳပ္မွာ ဝတပ္ေတြ ရွိေနတာကို သတင္းရၿပီး မ တိုုက္ရဲေတာ့ဘဲ ၾကံ႕ဖြတ္တပ္ေတြ ျပန္ဆုတ္ကုန္ပါတယ္။

*******

၁၉၈၈ ခု ၾသဂုတ္ ၈ ရက္ကေန စက္တင္ဘာ ၁၈ ရက္အထိ ၄၂ ရက္တိုင္တိုင္ (၁၉၈၈ မတ္လ ၁၃ ရက္က စ တြက္ရင္ေတာ့ ရက္ေပါင္း ၁၉၀ တိုင္တုိင္) ေပါက္ကြဲေလာင္ကၽြမ္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာ့သမိုင္းရဲ႕ အႀကီးက်ယ္ဆံုး ၈ ေလးလံုးလူထုတိုက္ပြဲႀကီးအတြင္းမွာ ဥပေဒပလက္နက္ကိုင္ေတြဟာ ဟန္ခ်က္ညီ မလႈပ္ရွားႏိုင္ခဲ့ပါ။ စက္တင္ ဘာ ၁၈ ရက္ စစ္တပ္အာဏာသိမ္းၿပီးေတာ့မွ ၂၃ ရက္ေန႔မွာ ဗကပတပ္ေတြက တပ္မ ၈၈ ကို တိုက္တဲ့ ရွမ္း ျပည္အေရွ႕ပိုင္း မိုင္းယန္းတိုက္ပြဲနဲ႔ တပ္မ ၉၉ လက္ေအာက္ခံ ခလရ ၃ တရင္းလံုးျပဳတ္တဲ့ ရွမ္းျပည္ေျမာက္ ပိုင္း ကြတ္ခိုင္ၿမိဳ႕နယ္ တာမိုးညဲ-ကုန္းဆာတိုက္ပြဲေတြ တိုက္ခဲ့ၿပီး ၂၆ ရက္ေန႔မွာ ေကအဲန္ယူတပ္က မဲသေဝါ တိုက္ပြဲ တိုက္ခဲ့ၾကပါတယ္။

၁၉၈၈ ခုေနာက္ပိုင္း ျမန္မာႏိုင္ငံ ၿမိဳ႕ျပျပည္ရြာတလႊားမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေခါင္းေဆာင္တဲ့ အဲန္အယ္ လ္ဒီ၊ မင္းကိုႏိုင္ ေခါင္းေဆာင္တဲ့ ၈၈ မ်ဳိးဆက္ေက်ာင္းသားမ်ားနဲ႔ ဦးေစာျမေအာင္၊ ခြန္ထြန္းဦးတို႔ ေခါင္း ေဆာင္တဲ့ ဥပေဒတြင္း တိုင္းရင္းသားတို႔က နဝတ-နအဖ စစ္အစိုးရနဲ႔ ဒုကၡသုကၡေပါင္းစံုခံ စီးခ်င္းထိုးေနရခ်ိန္ မွာ ေတာတြင္းလက္နက္ကိုင္ေတြဟာ စစ္အာဏာရွင္ေတြနဲ႔ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးေတြ လုပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ (ၿမိဳ႕ကလူေတြ တလွည့္တိုက္ဦး၊ ငါတို႔ ေတာထဲကလူေတြ စစ္ပန္းလို႔ တလွည့္နားဦးမယ္၊ စီးပြားေရးေလး ဘာ ေလး လုပ္ဦၚမယ္လို႔လည္း ၿငိမ္းတခ်ဳိ႕က ေျပာခဲ့ပါေသးတယ္။)

၁၉၈၉ ခုက စခဲ့တဲ့ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး အၾကမ္းမဖက္ေရး ကိုယ္ခံအားက်ေရာဂါေၾကာင့္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကုိင္ေတြဟာ ႏွစ္ ၄၀ ၾကာခဲ့တဲ့ စစ္ပြဲေတြ ရပ္နားၿပီး စီးပြားေရး ႀကီးပြားေရးေတြလုပ္ရင္း တိုင္းရင္း သားအခြင့္အေရးေတြကို ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးေရးနည္းနဲ႔ (ဥပမာ- ၂၀၀၄-၂၀၀၇ ခု အမ်ုိးသားညီလာ ခံမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ၁၉ ဖြဲ႔က) ရလိုရျငားႀကိဳးစားခဲ့ေပမယ့္ အျမတ္မထြက္တဲ့အျပင္ အရင္းပါျပဳတ္မယ့္ နယ္ျခား ေစာင့္တပ္စီမံကိန္းနဲ႔ ညားဖို႔ ျဖစ္လာတာေၾကာင့္ အဖြဲ႔အမ်ားစုဟာ ႏွစ္ ၂၀ အပစ္ရပ္ကစားပြဲကို မလႊဲမေရွာင္ သာ ေက်ာခိုင္းၿပီး တိုင္းရင္းသားမိဘျပည္သူဘက္ ျပန္မ်က္ႏွာမူလာၾကပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ၈ ေလးလံုးအေရးေတာ္ပံုမတိုင္ခင္က စစ္အာဏာရွင္စနစ္ကို ျဖဳတ္ခ်ဖို႔ လက္နက္ကိုင္ေတာ္ လွန္ေရးသာ ပဓာနလို႔ ယူဆလႈပ္ရွားခဲ့ၾကပါတယ္။ ပါတီဥကၠဌ ေနဝင္းအျပင္ သမၼတ ၃ ဆက္ ျပဳတ္သြားတဲ့ ၈ ေလးလံုးလူထုတိုက္ပြဲႀကီး ဒီဘက္ပိုင္းမွာ အၾကမ္းမဖက္လႈပ္ရွားမႈအဓိကဆိုၿပီး အသံက်ယ္လာခဲ့ပါတယ္။ အ ႏွစ္ ၂၀ ၾကာသြားၿပီးတဲ့ ဒီကေန႔ကာလမွာေတာ့ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးနဲ႔ အၾကမ္းမဖက္လူထုတိုက္ပြဲ ဟန္ခ်က္ညီေပါင္းစပ္ဖို႔၊ ဒါ့အျပင္ တပ္မေတာ္သားေတြရဲ႕တိုက္ပြဲနဲ႔ပါ ေပါင္းစပ္ဖို႔ကို ႏိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားသူအား လံုးနီးပါးက တညီတၫြတ္တည္း လက္ခံေနၾကပါၿပီ။

၂၀၁၁ ခု ေရာက္တဲ့အခါမွာေတာ့ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတြကို အရင္လို ကလိန္ကက်စ္နည္းေတြနဲ႔ ေခၽြးသိပ္ျမႇဴဆြယ္လို႔မရေတာ့ဘဲ ေသမင္းတမန္က်ည္ဆံ ဗံုးဆံေတြကို အလဲလဲအကြဲကြဲ ရင္ဆုိင္လာရတဲ့အခါ ၿမိဳ႕ေပၚ ဒီမိုကေရစီအင္အားစုေတြကို ကလိန္ကက်စ္ ေခၽြးသိပ္ျမႇဴဆြယ္တာေတြ စလုပ္လာရပါတယ္။ တဘက္ မွာလည္း ပ်က္ေနတဲ့ တပ္ကို ထိန္းရခက္လာ၊ ဂက္စ္ေငြေတြ ေသာက္ေသာက္လဲ ရေပမယ့္ အသံုးအျဖဳန္း အ တိုအသွ်ဳိ မ်ားလြန္းလို႔ စီးပြားေရးႁခြတ္ျခံဳက်ၿပီး အရင္လိုေငြနဲ႔ ဖို႔တာေတြ မလုပ္ႏိုင္၊ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ဂက္စ္မ ဟုတ္တဲ့ အဓိကထြက္ကုန္က ေရႊ႕ေျပာင္းအလုပ္သမားနဲ႔ ေရႊ႕ေျပာင္းတ႐ုတ္မယားေတြ ျဖစ္လာၿပီး ဧရာဝတီ ျမစ္ဆံုဆည္၊ ေက်ာက္ျဖဴ-ခ်ဳံကင္းပိုက္လိုင္းတို႔လို အခ်ဳပ္အျခာအာဏာ ေရာင္းစားထားတဲ့ကိစၥေတြကလည္း မ်ဳိးခ်စ္ျပည္ခ်စ္စစ္သည္ေတြ ျပည္သူေတြအၾကား စစ္အုပ္စုလည္ပင္း ႀကိဳးကြင္းစြပ္မယ့္ အေျခ (ဒုတိယကမၻာ စစ္တုန္းက တ႐ုတ္ျပည္အတြက္ ေထာက္ပံ့ေရးလိုင္း Burma Road ေၾကာင့္ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာမဲ့တဲ့ ဗမာ ျပည္ဟာ စစ္တလင္းျဖစ္ခဲ့ရပါေသးတယ္) ဆိုက္လာတာေတြ အားလံုးေပါင္းဆံုေနလို႔ မက်ေကာင္းတဲ့ စစ္အုပ္ စုမ်က္ရည္ ေျမကိုက်ခဲ့ပါၿပီ။

တပ္ထဲက ဗိုလ္မႉးႀကီးတေယာက္ ေျပာသလို ၁၉၈၈ မတိုင္မီက ဦးတည္ရန္သူျဖစ္ခဲ့တဲ့ ဗကပ ၿပိဳကြဲသြားၿပီး အဲန္အယ္လ္ဒီ ေခါင္းေဆာင္တဲ့ ၿမိဳ႕ေပၚဒီမိုကေရစီအင္အားစုေတြက ဦးတည္ရန္သူျဖစ္လာတဲ့အခါ စစ္အစိုးရ က တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတြကို တဖဲြ႔ခ်င္း ခဲြထုတ္စည္း႐ံုး ယာယီေျပၿငိမ္းမႈရေအာင္လုပ္ခဲ့ၿပီး တိုင္းရင္း သားအားကိုယူ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ဒီမိုကေရစီအင္အားစုေတြကို ေနာက္ေက်ာလံုလံုနဲ႔ ဖိႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီမိုကေရစီအင္အားစုေတြနဲ႔ လက္နက္ကုိင္ေတာ္လွန္ေရးအင္အားစုေတြ ဟန္ခ်က္ညီ မတိုက္ႏိုင္ဘဲ ျဖစ္ခဲ့ရပါတယ္။ ၁၉၉၈ ခု ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ေခၚဖို႔ကိစၥမွာပဲ တုိင္းရင္းသားၿငိမ္းအဖြဲ႔ ၄ ဖြဲ႔က 'ေလ' နဲ႔ ေထာက္ ခံခဲ့တာရွိပါတယ္။ အခုေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကုိ စည္း႐ံုးဆြဲေဆာင္ အားယူအသံုးခ်ၿပီး တိုင္းရင္းသား ေတြကို အေပၚစီးက ကိုင္တြယ္ ကၽြန္ဇာတ္သြင္းဖို႔နဲ႔ ႏိုင္ငံတကာ ေထာက္ခံမႈ ကူညီမႈရဖို႔ ဂြင္ဆင္ေနပါၿပီ။

*******

ျမန္မာျပည္ႏိုင္ငံေရးသမုိင္းမွာ ကင္းဝန္မင္းႀကီး၊ ဦးဘေဖနဲ႔ ၂၁ ဦးပါတီတို႔က အဂၤလိပ္ကိုလိုနီအစိုးရကို ပူး သတ္ခဲ့သလို ကြန္ျမဴနစ္ပ်က္ ဦးခ်မ္းေအးနဲ႔ သခင္တင္ျမတို႔ကလည္း မဆလစစ္အစိုးရကို ပူးသတ္ခဲ့ေပမယ့္ ေနာက္ဆံုးမွာ ေျမာင္းထဲပဲ ေရာက္သြားခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒို႔ဗမာအစည္းအ႐ံုးေခါင္းေဆာင္ သခင္ျမ အဂၤလိပ္ကိုလို နီလႊတ္ေတာ္ထဲ ဝင္တဲ့ပံုစံကေတာ့ ခုနကလူေတြနဲ႔ လံုးဝကြဲျပားၿပီး ရာထူးမယူ၊ ေငြမယူဘဲ သတၱိရွိရွိနဲ႔ စကား ေျပာစင္ျမင့္အျဖစ္ ေျဗာင္ဆႏၵထုတ္ေဖာ္ လႈပ္ရွားခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဆံုးမွာေတာ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ ဆန္းရဲ႕ လက္နက္ကိုင္တုိက္ပြဲနည္း-လူထုတိုက္ပြဲနည္းေတြကိုပဲ အဓိက ပံ့ပိုးေပးၿပီး လြတ္လပ္ေရးရခဲ့တာျဖစ္ ပါတယ္။ မာရ္နတ္-ေဒဝဒတ္တို႔နဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ဖို႔ဆိုတာ ေရေပၚအ႐ုပ္ေရးသလိုပါပဲ။

ဒီကေန႔ သမၼတ သိန္းစိန္ကို အက်င့္ပ်က္ျပားမႈမရွိ၊ စိတ္သေဘာထားေကာင္းမြန္တယ္လို႔ ဆိုၾကသလို တခ်ိန္ ကလည္း သမၼတ စန္းယု၊ သမၼတ ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္တို႔ တဦးခ်င္း နာမည္ပ်က္မရွိတာ လူသိမ်ားခဲ့ဖူးပါ တယ္။ ဒါေပမယ့္ မဆလေခတ္ရဲ႕ အႏွစ္သာရဘာလဲဆိုတာ အားလံုးအသိပါ။ (ဟစ္တလာဆိုရင္လည္း အ ရက္မေသာက္၊ ေဆးလိပ္မေသာက္၊ ဖဲမ႐ိုက္၊ မိန္းမ မလိုက္၊ သက္သတ္လြတ္စားသူ၊ ပန္းခ်ီအႏုပညာသမား ပါ။)

၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲမတိုင္မီ ၃ ရက္အလို ႏိုဝင္ဘာ ၄ ရက္ေန႔မွာ ထုတ္ျပန္လိုက္တဲ့ အရံတပ္ဖြဲ႔ ‘ဥပေဒနဲ႔အ ညီ’ တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီးသန္းေရႊက စစ္မႈထမ္းသန္းေရႊကို မူလစစ္ရာထူးအဆင့္ အတိုင္း ေနာက္ထပ္ငါးႏွစ္ စစ္မႈထမ္းခိုင္းထားတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သန္းေရႊ ဟာ ၂၀၁၆ ခု မတ္လ ၃၀ ရက္အထိ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီးအျဖစ္ စစ္တပ္ရဲ႕ထိပ္ဆံုးမွာရွိေနမွာျဖစ္သလို တပ္မေတာ္ဖြဲ႔စည္းပံုအရ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉး ႀကီးအဆင့္ ႏွစ္ေယာက္မရွိႏိုင္တဲ့အတြက္ ဒီငါးႏွစ္လံုးလံုး ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ဆိုတဲ့ (ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးအဆင့္) မင္းေအာင္လႈိင္၊ (သမၼတအဆင့္) သိန္းစိန္၊ (ေအာက္လႊတ္ေတာ္ဥကၠဌအဆင့္) ေရႊမန္း၊ (အထက္လႊတ္ေတာ္ ဥကၠဌအဆင့္) ခင္ေအာင္ျမင့္တို႔နဲ႔တကြ ယူနီေဖာင္းဝတ္ေတြ ခ်ဳပ္ကိုင္ထားတဲ့ ကာ/လံုေပၚမွာ မိန္႔မိန္႔ႀကီး ရွိေန မွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ေလးလပတ္အစည္းအေဝးေတြမွာ အခုထိ သန္းေရႊ ပါဝင္ဦးစီးေနတာျဖစ္ပါ တယ္။

၈၈ ပ်က္ ၿဖိဳးမင္းသိန္းနဲ႔ ရွမ္းပ်က္ စိုင္းအုိက္ေပါင္းတို႔က ေရြးေကာက္ပြဲၿပီးလို႔ လႊတ္ေတာ္ထဲေရာက္ရင္ သန္း ေရႊကို သမၼတတင္ေျမႇာက္ၿပီး အႀကိဳက္ေဆာင္ဖို႔ ႀကိဳတင္တိုင္ပင္ခဲ့ၾကတာ တကယ္ေတာ့မလိုအပ္ပါဘူး။ သန္း ေရႊက သူတို႔ထက္ လည္ပါတယ္။ (၁၉၇၄ ခုတုန္းက ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီဥကၠဌ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေနဝင္းကေန သမၼတ ဦးေနဝင္းကို အာဏာလႊဲတာ၊ ၁၉၈၈ ခုတုန္းက ပါတီဥကၠဌအျဖစ္က ေနဝင္း ႏႈတ္ထြက္သြားတာေတြ ထက္ ပိုစိတ္ခ်ေအာင္လုပ္ထားပါတယ္။)

တကမၻာလံုးမွာ ေထာက္လွမ္းေရး သို႔မဟုတ္ စစ္အာဏာရွင္နည္းနာက အၾကမ္းပတမ္း ဝုန္းဒိုင္းၾကဲဝင္သူနဲ႔ ေပ်ာ့ေပ်ာ့ေလး ညာဝါးအခ်ဳိသတ္ နားလည္မႈေပးတဲ့ပံုစံနဲ႔ဝင္သူ ႏွစ္မ်ဳိးကို အျမဲယွဥ္တြဲအသံုးခ်တဲ့ ထံုးစံရွိပါ တယ္။ ဟစ္တလာရဲ႕ နာဇီဂ်ာမဏီအာဏာရွင္စနစ္မွာ အက္စ္အက္စ္ လက္မရြံ႕တပ္ေခါင္းေဆာင္ ဟင္းမလား နဲ႔ ဝါဒျဖန္႔ခ်ိေရးေခါင္းေဆာင္ ဂိုးဘဲလ္တို႔ တြဲရွိခဲ့ဖူးသလို ႐ုရွားအာဏာရွင္ စတာလင္ေအာက္မွာလည္း ေကဂ်ီ ဘီ ေထာက္လွမ္းေရးေခါင္းေဆာင္ ဘဲရီးယားနဲ႔ သံတမန္ေရးကၽြမ္းက်င္တဲ့ မိုလိုေတာ့ဗ္ ရွိခဲ့ပါတယ္။ (ျမန္မာ ျပည္မွာ အရင္ကထူးျခားမႈက ခင္ၫြန္႔တေယာက္တည္းနဲ႔ ဇာတ္ၾကမ္း ဇာတ္ႏု ႏွစ္မ်ဳိးလံုး ကျပသြားခဲ့ပါတယ္)။ မၾကာခင္က ေကအိုင္ေအေခါင္းေဆာင္ပိုင္းတြင္း ပစ္ခတ္မႈျဖစ္တယ္ ဆိုတဲ့သတင္းကို ႏိုင္ငံပိုင္သတင္းစာက လႊင့္တာဟာ ႐ိုးအီေနၿပီျဖစ္တဲ့ အာဏာရွင္လုပ္ကြက္တခုပါ။

၂၀၀၆-၂၀၀၇ ခုေလာက္တုန္းက နအဖစစ္တပ္တြင္း စားမာန္ခုတ္ၿပီး ကြဲအက္ရာေတြျဖစ္ေနလို႔ ေတြေဝယိမ္း ယိုင္ေနခ်ိန္မွာ အခုေန ဒီမိုကေရစီအင္အားစုေတြက ထတိုက္လိုက္ရင္ ကြဲေနအက္ေနတာ ျပန္စုသြားလိမ့္မယ္ ဆိုတဲ့ ႐ူးေၾကာင္ေၾကာင္ အယူအဆတခုကို အဲန္အယ္လ္ဒီေခါင္းေဆာင္ပိုင္းထဲက ေျမေအာင္းေပြးႀကီးေတြက ျဖန္႔ခဲ့ပါတယ္။ အက္ရာထင္ေနတဲ့ ပန္းကန္ေတြ ဖန္ခြက္ေတြကို ထုလိုက္ရင္ ျပန္ေစ့သြားမယ္၊ မထုဘဲထားမွ အလိုလို ကြဲသြားလိမ့္မယ္ဆိုတဲ့ ရယ္စရာေကာင္းလွတဲ့ ယုတၱိမဲ့ေလာဂ်စ္ကို မ်က္ႏွာေျပာင္ေျပာင္နဲ႔ ျဖန္႔ခဲ့ၾက က်င့္သံုးခဲ့ၾကပါတယ္။

ဒီကေန႔ အာရပ္လႈိင္းကိုပဲၾကည့္ၾကည့္၊ လြန္ခဲ့တဲ့ဆယ္စုႏွစ္က အေရွ႕ဥေရာပ အေရာင္ေတာ္လွန္ေရးေတြကိုပဲ ၾကည့္ၾကည့္ ရန္သူတြင္း ကြဲအက္ယိမ္းယိုင္ခ်ိန္မွာ ပိုဖိထုမွ ၿပိဳက်တာ အထင္အရွားပါဘဲ။ အဲဒီႏိုင္ငံေတြမွာ ဝင္း-ဝင္း Win-Win ဆိုတာ မရွိခဲ့ဘဲ ‘ဗ်င္း-ဗ်င္း’ ပဲရွိခဲ့ၿပီး ေအာင္ပြဲေတြရခဲ့ပါတယ္။

*******

ဗမာျပည္သမိုင္းမွာ လြတ္လပ္ေရးတုိက္ပြဲတခုလံုးကို ေခါင္းေဆာင္မႈေပးခဲ့တဲ့ တိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြ ရွိခဲ့ဖူးပါတယ္။ ဝိုင္အမ္ဘီေအေခတ္မွာ ရခိုင္အမ်ဳိးသား ဦးေမေအာင္နဲ႔ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမတို႔ဟာ တႏိုင္ငံလံုး ကို ေခါင္းေဆာင္ၿပီး တုိက္ပြဲဝင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဂ်ီစီဘီေအေခတ္မွာလည္း မြန္အမ်ဳိးသား ဦးခ်စ္လႈိင္ဟာ သမၼတ ဘြဲ႔ခံၿပီး ရခိုင္အမ်ဳိးသား ဦးထြန္းေအာင္ေက်ာ္နဲ႔အတူ တႏိုင္ငံလံုးရဲ႕ အဂၤလိပ္ဆန္႔က်င္ေရး အာဏာဖီဆန္ေရး တိုက္ပြဲေတြကို ဦးေဆာင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ မဆလေခတ္မွာေတာ့ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ ခ်င္းအမ်ဳိးသား ဆ လိုင္းတင္ေမာင္ဦးဟာ တျပည္လံုးက ေက်ာင္းသားေတြကို ဦးေဆာင္ၿပီး ဒီမိုကေရစီေရးတုိက္ပြဲေတြ ဆင္ႏႊဲခဲ့ ဖူးပါတယ္။

အဲဒီ ႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ တိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြလိုပဲ လက္ရွိ တိုင္းရင္းသားေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႔အစည္း ေတြဟာ မိမိတိုင္းရင္းသား၊ မိမိျပည္နယ္အတြက္ပဲ စဥ္းစားတာ၊ ေတာ္လွန္ေရးမဟုတ္ဘဲ ခုခံေရးအျဖစ္ စဥ္း စားတာ၊ ဒီမိုကေရစီေရးနဲ႔ တိုင္းရင္းသားတန္းတူေရး ခြဲစဥ္းစားတာေတြကေန ေက်ာ္လြန္ၿပီး (လစ္ဗ်ားမွာလို) တျပည္လံုးလြတ္ေျမာက္ေရး၊ အာဏာရွင္စနစ္ဖယ္ရွားေရးအတြက္ ေနာက္ဆံုးမွာ ရန္ကုန္နဲ႔ၾကပ္ေျပးကို ကိုယ္ တိုင္ ဦးေဆာင္တက္သိမ္းဖို႔အထိ ပိုင္းျဖတ္ျပင္ဆင္ထားဖို႔လိုပါတယ္။ ဒီကေန႔လိုအခ်ိန္အခါေကာင္းဟာ လက္ နက္ကိုင္တုိက္ပြဲ၊ လူထုတိုက္ပြဲနဲ႔ တပ္မေတာ္ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလႈပ္ရွားမႈ (Reform Army Movement) တို႔ ဟန္ခ်က္ညီဆင္ႏႊဲေရး ျမန္မာျပည္သားတိုင္း ႀကိဳးပမ္းရမယ့္အခ်ိန္ ျဖစ္ပါတယ္။ ကုလနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာအား၊ မီဒီ ယာအား၊ အရပ္ဘက္ လူထုအသင္းအဖြဲ႔အားေတြဟာ ဒီတိုက္ပြဲႀကီးသံုးမ်ဳိးကို ကူပံ့ဖို႔ လက္ေအာက္ခံအဆင့္အ ျဖစ္ပဲ အားထားစရာရွိပါတယ္။

ဂါမဏိ