ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ား၏ ရပ္တည္ခ်က္နဲ႔ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲ

ေအာင္ဇံ
(ေခတ္ၿပိဳင္အင္တာနက္စာမ်က္ႏွာမွ ...)

အန္အယ္လ္ဒီဟာ မၾကာေသးခင္ကာလမွာ ေရႊဂုံတုိင္ေၾကညာခ်က္အျဖစ္နဲ႔ ႏိုင္ငံေရးသေဘာထား၊ ႏုိင္ငံေရး ရပ္တည္ခ်က္ကို ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီမွာ အဓိက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ လႊတ္ေပးဖုိ႔၊ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္မွာ တဖက္သတ္ျပ႒ာန္းလုိက္တဲ့ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံအေျခခံဥပေဒကုိ ျပန္လည္သုံးသပ္ ျပင္ဆင္ဖုိ႔၊ ေနာက္ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲကုိ တရားမွ်တၿပီး လြတ္လပ္တဲ့ ႏုိင္ငံတကာ ၾကပ္မတ္မႈေတြေအာက္ မွာ က်င္းပဖုိ႔ ဆုိတဲ့ အခ်က္ေတြ ေတာင္းဆုိၿပီးေတာ့ ေၾကညာခ်က္ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။

ဒါ့အျပင္ စီအာပီပီအဖြဲ႔၀င္ တုိင္းရင္းသားပါတီမ်ားျဖစ္ၾကတဲ့ ရွမ္းတုိင္းရင္းသားမ်ားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္၊ ရခုိင္ဒီမုိ ကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္၊ မြန္အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔၊ ဇုိမီးအမ်ဳိးသားကြန္ဂရက္ စတဲ့ ပါတီေတြကလည္း သူတုိ႔သ ေဘာထားေတြကုိ အသီးသီး ထုတ္ျပန္ၿပီးျဖစ္ပါတယ္။ ဒီသေဘာထားေတြကလည္း ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံအေျခခံဥ ပေဒကို ျပန္လည္သုံးသပ္ျပင္ဆင္ေရးဆြဲေပးဖုိ႔၊ အထူးသျဖင့္ ဒီမုိကေရစီေရးနဲ႔ တုိင္းရင္းသားေတြ ရသင့္ရ ထုိက္တဲ့ အေျခခံအခြင့္အေရးေတြကို ထည့့္သြင္းျပ႒ာန္းေပးမယ့္ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံဥပေဒအျဖစ္ ျပင္ ဆင္ေပးဖုိ႔ ေတာင္းဆုိထားတာျဖစ္ၿပီး အကယ္၍ ျပင္ဆင္မေပးဘူးဆုိရင္ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲကို မ၀င္ဘူးလုိ႔ သေဘာထားထုတ္ျပန္ၿပီးသားျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ဒီေန႔ စီအာပီပီရဲ႕ ရပ္တည္ခ်က္လုိ႔ပဲေျပာေျပာ၊ အန္အယ္လ္ဒီနဲ႔ တုိင္းရင္းသားပါတီမ်ားရဲ႕ ရပ္တည္ ခ်က္လုိ႔ပဲဆုိဆုိ ဒီေန႔ႏိုင္ငံေရးရပ္တည္ခ်က္ကုိ အႏွစ္ခ်ဳပ္လုိက္မယ္ဆုိရင္ အဓိကအခ်က္ကေတာ့ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ မွာ နအဖက တဖက္သတ္ ေရးဆြဲျပ႒ာန္းလုိက္တဲ့ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံအေျခခံဥပေဒ ျပန္လည္သုံးသပ္ ျပင္ဆင္ ေရးဟာ အဓိကက်တဲ့ မူလည္းျဖစ္သလုိ ေလာေလာဆယ္မွာေရာ ကာလအတုိင္းအတာတခုအထိေရာ ဆုပ္ ကုိင္ရပ္တည္ထားရမယ့္ မူလည္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ အခု ဒီမူေတြြရွိေန႐ုံနဲ႔ ၿပီးၿပီလားဆုိေတာ့ မၿပီးေသးပါဘူး။ ဒီမူေတြ အေပၚရပ္တည္ၿပီးေတာ့ ႏုိင္ငံေရးအရ ေရွ႕ကို က်ေနာ္တုိ႔ ဘယ္လုိအေျခခံသြားမလဲ၊ ဒီမူေတြကို အ ေကာင္အထည္ေပၚေအာင္ ဘယ္လုိလုပ္မလဲဆုိတာေတြဟာ အေရးႀကီးသလုိ ဒီမူေတြကို အခုိင္အမာရပ္တည္ ဆုပ္ကုိင္ဖို႔၊ အလြယ္တကူ မစြန္႔လႊတ္မိဖုိ႔လည္း အေရးႀကီးပါတယ္။

ဒီေနရာမွာ မူကို အလြယ္တကူ မစြန္႔လႊတ္ေရး ဆုိတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး က်ေနာ္တုိ႔အေနနဲ႔ ေနရာတကာမွာ တ ရားေသ မျဖစ္သင့္၊ ေျပာင္းလြယ္၊ ျပင္လြယ္ရွိရမယ္၊ Flexible ျဖစ္ရမယ္။ သုိ႔ေသာ္ မူမဲ့ အေျခခံမဲ့ ေျပာင္းတာ မ်ဳိး၊ မလုိအပ္ဘဲနဲ႔ မူကုိ စြန္႔တာမ်ဳိးေတြကိုေတာ့ ေရွာင္ဖုိ႔လုိပါတယ္။ အကယ္၍ နအဖ အာဏာပုိင္မ်ားနဲ႔ ေတြ႔ဆုံ ေဆြးေႏြးလုိ႔ အမ်ဳိးသားေရးလုပ္ငန္းစဥ္တရပ္ကုိ ရၿပီ၊ ဒီလုပ္ငန္းစဥ္ဟာ တုိင္းျပည္နဲ႔ျပည္သူအတြက္ အနာဂတ္ မွာ အက်ဳိးလည္းရွိၿပီး သင့္ျမတ္တဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္တရပ္လည္းျဖစ္တယ္ဆုိရင္ေတာ့ မလုိအပ္ဘဲ ဆုပ္ကိုင္ထားတဲ့ မူေတြကို စြန္႔သင့္ရင္ စြန္႔ရမွာပါ။ ဒီလုိမွမဟုတ္ဘဲနဲ႔ ႏုိင္ငံေရးအေျခအေနအေျပာင္းအလဲမရွိ ထူးျခားမႈမရွိဘဲနဲ႔ မူေတြကုိ အလြယ္တကူ စြန္႔လႊတ္တာမ်ဳိးေတြေတာ့ မျဖစ္သင့္ဘူးလုိ႔ ျမင္ပါတယ္။

ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ဥပမာတခု တင္ျပပါရေစ။ န၀တ အစိုးရက အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး စတင္ကမ္းလွမ္းခဲ့စဥ္ က တုိင္းရင္းသားတပ္ေပါင္းစုမွာ ခ်မွတ္ထားတဲ့့ မူတခုရွိပါတယ္။ အဲဒါက န၀တ အာဏာပုိင္မ်ားက တုိင္းရင္း သားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းမ်ားကို ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးဖုိ႔ ကမ္းလွမ္းတဲ့အခါက်ရင္ တပ္ ေပါင္းစုအေနနဲ႔ပဲေတြ႔မယ္၊ တုိင္းရင္းသားပါတီမ်ားအေနနဲ႔ တပါတီခ်င္း သီးျခားမေတြ႔ဖုိ႔ ဆိုၿပီး တပ္ေပါင္းစုက မူတခုအေနနဲ႔ ခ်မွတ္ဆုံးျဖတ္ထားခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီမွာ န၀တအာဏာပုိင္မ်ားဘက္ကလည္း တပ္ေပါင္းစုအေနနဲ႔ ဆုိရင္ မေတြ႔ႏုိင္ဘူး၊ တပါတီခ်င္းသာလွ်င္ သီးျခားစီေတြ႔ဖုိ႔ ေတာင္းဆုိခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအေျခအေနမွာ တိုင္းရင္း သားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းတခုက တပ္ေပါင္းစုက ခ်မွတ္ထားတဲ့ မူကို ခ်ဳိးေဖာက္စြန္႔လႊတ္ၿပီးေတာ့ န၀တ နဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးယူခဲ့ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ က်ေနာ့္အျမင္ကုိ ေျပာရမယ္ဆုိရင္ ဒီလုိမျဖစ္သင့္ဘူးလုိ႔ ထင္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ တပ္ေပါင္းစုတခုမွာ အားလုံးသေဘာတူၿပီးခ်ထားတဲ့ မူတခုကို တဖြဲ႔တပါတီက ခ်ဳိး ေဖာက္ၿပီးေတာ့ လုပ္တာမ်ဳိးဟာ မူအားျဖင့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းအရေသာ္လည္းေကာင္း မ သင့္ေလ်ာ္ဘူးလုိ႔ျမင္ပါတယ္။ အကယ္၍ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရယူဖုိ႔ တပါတီခ်င္း မျဖစ္မေန ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးဖုိ႔ လုိအပ္ တယ္ဆုိရင္ေတာင္ တပ္ေပါင္းစုအစည္းအေ၀းကုိ ျပန္လည္ေခၚယူၿပီးေတာ့ အေျခအေနနဲ႔ ကုိက္ညီတဲ့ မူ၀ါဒ သစ္ကို ခ်မွတ္ၿပီး အဲဒီမူနဲ႔အညီဘဲ လုိက္နာေဆာင္ရြက္သင့္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္မို႔လုိ႔ စီအာပီပီမွာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ အန္အယ္လ္ဒီမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ တုိင္းရင္းသားပါတီမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ရပ္တည္ကုိင္ စြဲထားတဲ့ မူေတြ၊ သေဘာထားေတြရွိတယ္။ ဒီမူေတြကုိလည္း ျပင္လြယ္၊ ေျပာင္းလြယ္၊ ျဖစ္ဖုိ႔လုိေပမယ့္ အ ေၾကာင္းမဲ့၊ အက်ဳိးမဲ့ မလုိအပ္ဘဲ မူကုိ စြန္႔႔သြားတာမ်ဳိးေတြ မျဖစ္ဖုိ႔လုိပါတယ္။ ဒါကို ဘာေၾကာင့္ေျပာရသလဲဆုိ ဒီကေန႔ကာလဟာ အလြန္အေရးႀကီးတဲ့ ကာလတခုေရာက္ေနပါၿပီ။ အခုအခ်ိန္မွာ အထူးသျဖင့္ ႏုိင္ငံေရးအရ ေျပာရမယ္ဆုိရင္ ဦးေဆာင္ပါတီလုိ႔ပဲေျပာေျပာ ျမန္မာျပည္ႏုိင္ငံေရးရဲ႕Mainstream အဓိကပင္မေရစီးျဖစ္တဲ့ အန္အယ္လ္ဒီရဲ႕ ရပ္တည္ခ်က္ဟာ အလြန္အေရးႀကီးပါတယ္။ အန္အယ္လ္ဒီပါတီရဲ႕ ႏုိင္ငံေရးရပ္တည္ခ်က္၊ ႏုိင္ငံေရးအလွည့္အေျပာင္း၊ ႏိုင္ငံေရးအေကြ႔အလွည့္ေတြဟာ ျမန္မာျပည္ေရွ႕ႏုိင္ငံေရးအတြက္ အလြန္အေရး ႀကီးပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ အန္အယ္လ္ဒီပါတီဟာ တတုိင္းျပည္လုံးကုိ လႊမ္းျခံဳထားတဲ့ ပါတီတခုျဖစ္ သလုိ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ျပည္သူေတြရဲ႕ တခဲနက္ ေထာက္ခံမႈရထားတဲ့ ပါတီလည္းျဖစ္လုိ႔ပါပဲ။

အခုဆုိရင္ ကုိးကန္႔ပါတီရဲ႕အေျခအေန၊ ၀ ပါတီရဲ႕အေနအထား၊ ေနာက္ ကခ်င္ပါတီရဲ႕အေျခအေနေတြကို ၾကားသိေနရပါတယ္။ ဒီပါတီေတြရဲ႕ ႏုိင္ငံေရးအလွည့္အေျပာင္း၊ ရပ္တည္ခ်က္ေတြဟာ ျမန္မာျပည္ႏုိင္ငံေရး မွာ အတုိင္းအတာတခုအထိ အေရးပါတာ မွန္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီအဖြဲ႔ေတြဟာ ျမန္မာျပည္တခုလုံးရဲ႕ ႏုိင္ ငံေရးအတုိင္းအတာနဲ႔ႏႈိင္းစာမယ္ဆုိရင္ အစိတ္အပုိင္းတခုသာျဖစ္တာေၾကာင့္ သူတုိ႔ရဲ႕အလွည့္အေျပာင္းဟာ ျမန္မာျပည္ႏုိင္ငံေရးမွာ အတုိင္းအတာတခုအထိသာ သက္ေရာက္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အန္အယ္လ္ဒီရဲ႕ ႏုိင္ငံေရးအလွည့္အေျပာင္း အေကြ႔အလွည့္ကေတာ့ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ေရွ႕ဆက္ရမယ့္ ႏုိင္ငံေရးဘ၀တခုလုံးကုိ သက္ေရာက္ႏုိင္တဲ့ အေနအထားေတြရွိပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္မုိ႔လုိ႔ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ႏုိင္ငံေရးအလွည့္အေျပာင္းအတြက္ အန္အယ္လ္ဒီရဲ႕ႏုိင္ငံေရးရပ္တည္ခ်က္၊ ႏုိင္ ငံေရးသေဘာထားနဲ႔ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ေတြဟာ ႏုိင္ငံ့ေရွ႕ေရးအတြက္ အလြန္အေရးႀကီးပါတယ္။ ဒီေန႔ကာလမွာ ေရႊဂုံတုိင္ေၾကညာခ်က္အတုိင္း အန္အယ္လ္ဒီက ျပတ္ျပတ္သားသား မွန္မွန္ကန္ကန္ ရပ္တည္ေနပါတယ္။ အ ခုအခ်ိန္မွာ အန္အယ္လ္ဒီက ေရြးေကာက္ပြဲ ၀င္မယ္ မ၀င္ဘူးဆုိတာ ယတိျပတ္မေျပာေသးေပမယ့္ ေရွ႕မၾကာ ေတာ့မယ့္ ကာလ၊ ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒနဲ႔ ပါတီမွတ္ပုံတင္ဥပေဒေတြ ထြက္လာတဲ့ အခ်ိန္က်ရင္ ျပည္သူေတြနဲ႔ ႏုိင္ငံတကာကို ထုတ္ေဖာ္ေျပာရေတာ့မွာျဖစ္ပါတယ္။

အဲလုိေျပာတဲ့ေနရာမွာ အန္အယ္လ္ဒီရဲ႕ ေျပာဆုိထုတ္ျပန္ ရပ္တည္ခ်က္ဟာ ျပတ္သားဖုိ႔လုိသလုိ မွန္မွန္ကန္ ကန္ ေျပာဆုိရပ္တည္ဖုိ႔လည္း အလြန္အေရးႀကီးပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ အန္အယ္လ္ဒီဟာ ျမန္မာ ျပည္ႏုိင္ငံေရးရဲ႕ Mainstream ပင္မေရစီးလည္းျဖစ္တယ္၊ ဒီမုိကေရစီတပ္ဦးလည္းျဖစ္တယ္။ ျပည္သူေတြရဲ႕ ေထာက္ခံမႈကိုရထားတဲ့ ပါတီလည္းျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ အန္အယ္လ္ဒီရဲ႕ ေရွ႕ဆက္မယ့္ ႏုိင္ငံေရးသေဘာ ထားရပ္တည္ခ်က္ဟာ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ အနာဂတ္ဆုိရင္လည္း မမွားပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္မုိ႔လုိ႔ အန္အယ္လ္ဒီရဲ႕ ႏုိင္ ငံေရးသေဘာထားရပ္တည္ခ်က္နဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔႔ မူရွိေန႐ုံနဲ႔မၿပီးဘဲ အဲဒီမူကိုအေျခခံၿပီး ခုိင္မာျပတ္သားတဲ့ ဆုံး ျဖတ္ခ်က္တရပ္ကိုခ်မွတ္၊ အဲဒီဆုံးျဖတ္ခ်က္အတုိင္း မယိမ္းမယုိင္ ရပ္တည္သြားဖုိ႔ လိုပါတယ္။

ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ားရဲ႕ ျဖတ္သန္းခဲ့တဲ့ ခရီးတေလွ်ာက္မွာ က်ေနာ္တုိ႔ မစြန္႔ခ်င္ဘဲနဲ႔ မူကုိ စြန္႔ခဲ့ရတာေတြ ရွိပါ တယ္။ ဒီေနရာမွာ ၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲကေန စၿပီးေတာ့ေျပာပါရေစ။ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အန္အယ္လ္ဒီဟာ အျပတ္အသတ္ အႏုိင္ရရွိခဲ့ပါတယ္။ ထုိ႔အတူဘဲ တုိင္းရင္းသားပါတီတခ်ဳိ႕ဟာလည္း သက္ဆုိင္ရာ ျပည္နယ္ အသီးသီးမွာ ထုိက္သင့္သေလာက္ အႏုိင္ရခဲ့ၾကပါတယ္။

ဒါက ဘာကိုျပသလဲဆုိရင္ ျပည္သူေတြဟာ (၂၆) ႏွစ္လုံးလုံး တပါတီအာဏာရွင္စနစ္ေအာက္မွာ လူ႔အခြင့္အ ေရးေတြ ဒီမုိကေရစီအခြင့္အေရးေတြ ဆုံး႐ႈံးၿပီးေတာ့ လြတ္လပ္မႈမရွိ၊ ေျပာခြင့္ဆုိခြင့္မရ၊ ဖိႏွိပ္မႈေတြကို ႀကိမ္မီး အုံးလုိ ခံခဲ့ရတယ္။ အဲဒီလုိ ခံခဲ့ရ႐ုံသာမကဘဲ တုိင္းျပည္မြဲျပာက်ၿပီးေတာ့ ျပည္သူေတြဟာလည္း အတိဒုကၡေတြ အမ်ဳိးမ်ဳိး ေရာက္ခဲ့ရပါတယ္။ အဲဒီလုိနဲ႔ ၈၈ မွာ ဒီတပါတီအာဏာရွင္စနစ္ကို တြန္းလွန္ၿပီးတဲ့အခါမွာ အန္အယ္ လ္ဒီပါတီရယ္လုိ႔ ေပၚေပါက္လာခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ အန္အယ္လ္ဒီဟာ ျပည္သူေတြလုိလားတဲ့ ဒီမုိကေရစီနဲ႔ လူအခြင့္အေရးေတြကို ေဖာ္ေဆာင္ေပးႏုိင္လိမ့္မယ္၊ စစ္အာဏာစနစ္ေအာက္ကလြတ္ေျမာက္ေအာင္ ေဆာင္ ၾကဥ္းေပးႏုိင္လိမ့္မယ္ဆုိတဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္နဲ႔ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ျပည္သူေတြက အန္အယ္လ္ဒီကို ေထာက္ခံမဲေပးခဲ့ၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ ထုိ႔အတူ တုိင္းရင္းသားပါတီေတြကို ျပည္နယ္ေတြမွာ မဲေပးခဲ့တာက လည္းပဲ လြတ္လပ္ေရးရၿပီး အႏွစ္ (၅၀) ေလာက္သက္တမ္းမွာ တုိင္းရင္းသားေတြဟာ သူတုိ႔ဆုံး႐ႈံးခဲ့ရတဲ့ ေမြး ရာပါ အခြင့္အေရးေတြ၊ တုိင္းရင္းသားအခြင့္အေရးေတြကို ဒီတုိင္းရင္းသားပါတီေတြနဲ႔ တုိင္းရင္းသားေခါင္း ေဆာင္ေတြက ေဖာ္ေဆာင္ေပးႏုိင္လိမ့္မယ္ဆုိတဲ့ ယုံၾကည္ခ်က္နဲ႔ အဲဒီတုိင္းရင္းသားပါတီေတြကို မဲေပးခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီေတာ့ ၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ မဲအႏုိင္ရခဲ့တဲ့ အဲဒီပါတီေတြကို ျပည္သူေတြက ေထာက္ခံဆႏၵမဲေတြ ေပးခဲ့တာ ကို ေကာက္ခ်က္ခ်လုိက္မယ္ဆုိရင္ အာဏာရွင္စနစ္ကုိ ဖယ္ရွားႏုိင္ဖုိ႔နဲ႔ ဒီမုိကေရစီ လူ႔အခြင့္အေရးေတြ ထြန္း ကားတဲ့ ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္တဲ့ႏုိင္ငံကို ထူေထာင္ေပးဖုိ႔ ဆုိတဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြနဲ႔ မဲေပးခဲ့ၾကတာပါ။ ထုိ႔အတူ တုိင္း ရင္းသားပါတီေတြကိုလည္း တုိင္းရင္းသားေတြရဲ႕ေမြးရာပါအခြင့္အေရးေတြကို ေဖာ္ေဆာင္ေပးႏုိင္လိမ့္မယ္လုိ႔ ယုံၾကည္ေမွ်ာ္လင့္ၿပီး မဲေပးခဲ့ၾကတာပါ။ အကယ္၍ အန္အယ္လ္ဒီကသာ အႏုိင္ရပါတီအေနနဲ႔ ျဖစ္႐ုိးျဖစ္စဥ္အ တုိင္း လႊတ္ေတာ္ေခၚၿပီးေတာ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာေတြကို ရယူခဲ့မယ္ဆုိရင္ အခုလုိ အႏွစ္ (၂၀) ကာလမွာ ေရြးေကာက္ပြဲ ေလးႀကိမ္ငါးႀကိမ္ေလာက္လုပ္ၿပီးေတာ့ ေရြးေကာက္ခံလႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္ေတြေရာ ျပည္ သူေတြပါ ဒီမုိကေရစီ အေလ့အက်င့္နဲ႔ အေတြ႔အႀကဳံေတြ ရင့္က်က္လာၿပီးေတာ့ တုိင္းျပည္ဟာလည္း ဘယ္ နည္းနဲ႔မဆုိ ခ်မ္းသာႂကြယ္၀တဲ့ ႏုိင္ငံတႏုိင္ငံမဟုတ္ေတာင္ အေတာ္အတန္ ဖြံ႔ၿဖဳိးတုိးတက္တဲ့ ႏုိင္ငံတႏုိင္ငံျဖစ္ လာမယ္လုိ႔ က်ေနာ္ယံုၾကည္ပါတယ္။

ထုိ႔အတူဘဲ တုိင္းရင္းသားပါတီေတြ တုိင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ အန္အယ္လ္ဒီေခါင္းေဆာင္ေတြ ႏွီးေႏွာ ၿပီးေတာ့ ဖြဲ႔စည္းပုံအသစ္ကိုေရးဆြဲၿပီး စစ္မွန္တဲ့ ျပည္ေထာင္စုတရပ္ကို ေဖာ္ေဆာင္ခဲ့မယ္ဆုိရင္ အခု ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံထက္ အမ်ားႀကီးသာတဲ့၊ ၿပီးေတာ့ တုိင္းရင္းသားျပည္သူတရပ္လုံးရဲ႕ ရပုိင္ခြင့္ေတြကို အျပည့္အ၀ကာ ကြယ္ ေစာင့္ေရွာက္ေပးႏုိင္မယ့္ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံနဲ႔ ျပည္ေထာင္စုစနစ္တရပ္ကို ေဖာ္ေဆာင္ႏုိင္လိမ့္မယ္ဆုိ တာ က်ေနာ္ လုံး၀ယုံၾကည္ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ အခု ကံအၾကာင္းမလွလုိ႔ဘဲ ဆုိရမလား၊ အန္အယ္လ္ဒီေရြးေကာက္ပြဲမွာ အျပတ္အသတ္ အႏုိင္ရ လုိက္တာနဲ႔ စစ္အစိုးရဟာ အန္အယ္လ္ဒီကုိ အာဏာလႊဲေျပာင္းေပးဖုိ႔ တြန္႔ဆုတ္သြားခဲ့ၿပီး ေနာက္ပုိင္းမွာ အာ ဏာလႊဲေျပာင္းေရးနဲ႔ လႊတ္ေတာ္ေခၚယူေရးကို မျပဳလုပ္ႏုိင္ေအာင္ နည္းမ်ဳိးစုံနဲ႔ ၾကံဖန္ေဆာင္ရြက္ခဲ့တာေတြ ရွိ ခဲ့ပါတယ္။ အကယ္၍ တစညသာ အႏုိင္ရခဲ့မယ္ဆုိရင္ေတာ့ အာဏာလႊဲေျပာင္းေကာင္း လႊဲေျပာင္းပါလိမ့္မယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ တပ္မေတာ္ထိပ္ပိုင္းေခါင္းေဆာင္အခ်ဳိ႕ဟာ ယခင့္ယခင္ကတည္းက တုိင္းျပည္ရဲ႕ ႏုိင္ ငံေရးမွာပါ၀င္ပတ္သက္ၿပီး တုိင္းျပည္ကိုစိုးမုိးအုပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္လွယ္လုိတဲ့ ဆႏၵရွိခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီဆႏၵေၾကာင့္ပဲ ေရြး ေကာက္ပြဲကုိ မလြဲမေရွာင္သာ လုပ္ေပးခဲ့ရသည့္တုိင္ တစညပါတီ အႏုိင္ရေအာင္ ျပဳလုပ္ၿပီး တစညပါတီကတ ဆင့္ တုိင္းျပည္ကုိ ဆက္လက္စုိးမုိးအုပ္ခ်ဳပ္ဖုိ႔ ရည္ရြယ္ခဲ့ပါတယ္။

တစညပါတီဟာ တခ်ိန္တုန္းက လမ္းစဥ္ပါတီက ေျပာင္းလဲလာတဲ့ ပါတီျဖစ္ပါတယ္။ လမ္းစဥ္ပါတီမွာ ရွိေနၾက တဲ့ေခါင္းေဆာင္ေတြဆုိတာကလည္း တပ္က ေျပာင္းလဲလာတဲ့ ပုဂၢဳိလ္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ အကယ္၍ လမ္းစဥ္ပါ တီတျဖစ္လဲ တစညပါတီသာ အာဏာရမယ္ဆုိရင္ အဲဒီတပ္မေတာ္ေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ႕ ႏုိင္ငံေရးဆႏၵကို သြယ္၀ုိက္တဲ့နည္းနဲ႔ အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏုိင္မွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ တစညအႏုိင္ရရင္ေတာ့ စစ္အစုိးရ ဟာ အာဏာလႊဲေျပာင္းေကာင္းလႊဲေျပာင္းမွာျဖစ္ေပမယ့္ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ တစညပါတီ မ႐ႈမလွအေရး နိမ့္ၿပီး အန္အယ္လ္ဒီက အျပတ္အသတ္အႏုိင္ရလုိက္တဲ့အခ်ိန္ကစၿပီးေတာ့ စစ္အစိုးရဟာ အာဏာလႊဲေျပာင္း ေပးမယ္ဆုိတဲ့ဆႏၵ လုံး၀မရွိေတာ့ဘူးဆုိတာကုိ ေတြ႔ရပါတယ္။

ဒါေတြကို အထင္သက္သက္နဲ႔ေျပာတာ မဟုတ္ပါဘူး။ အေထာက္အထား အခ်က္အလက္ေတြနဲ႔ ေျပာတာပါ။ ၁/၉၀ ေၾကညာခ်က္ကုိ ထုတ္ျပန္လုိက္တာနဲ႔ ဒါဟာသိသာပါတယ္။ အဲဒီေၾကညာခ်က္မွာ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ ပြဲေၾကာင့္ အာဏာသုံးရပ္ကို အလုိအေလ်ာက္ မရႏုိင္ဘူးလုိ႔ ျငင္းပယ္ထားပါတယ္။ ဥပေဒျပဳအာဏာ၊ အုပ္ခ်ဳပ္ ေရး အာဏာ၊ တရားစီရင္ေရးအာဏာဆုိတဲ့ အာဏာသုံးရပ္ကုိ ၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲေၾကာင့္ အလုိအေလ်ာက္ မ ရႏုိင္ဘူးလုိ႔ ျငင္းပယ္လုိက္တာပါပဲ။ အဲလုိျငင္းပယ္လုိက္တာဟာ တနည္းနည္းနဲ႔ ၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အႏုိင္ရ တဲ့ အန္အယ္လ္ဒီကုိ အာဏာလႊဲေျပာင္းမေပးႏုိင္ဘူးလုိ႔ ျငင္းလုိက္တာနဲ႔ အတူတူပါဘဲ။ အဲဒီတုန္းက ၁/ ၉၀ ကုိ အန္အယ္လ္ဒီ အပါအ၀င္ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြက သေဘာတူလက္ခံခဲ့ၾကသလား ဆုိေတာ့ လက္မခံၾကပါဘူး။ လက္မခံေပမယ့္လည္း ၁/၉၀ ကုိ အမိန္႔အာဏာကဲ့သုိ႔ ထုတ္ျပန္ခဲ့တာတာေၾကာင့္ အန္အယ္လ္ဒီ အပါအ၀င္ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြဟာ မႀကဳိက္ေပမယ့္ သေဘာတူလက္မွတ္ထုိးခဲ့ရပါတယ္။ အဲလုိ သေဘာတူလက္မွတ္ထုိး ခဲ့တာဟာ အဲဒီႏုိင္ငံေရးပါတီေတြအေနနဲ႔ အာဏာလႊဲေျပာင္းေရးကုိ စြန္႔လႊတ္ခဲ့တဲ့သေဘာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ ၁/၉၀ ကို ျပန္သုံးသပ္လုိက္တဲ့အခါမွာ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြအေနနဲ႔ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ႏွစ္ခ်က္ရွိပါတယ္။ တခ်က္က ဘာလဲဆုိလုိ႔ရွိရင္ အဲဒီ ၁/၉၀ ေၾကညာခ်က္ အပုိဒ္ (၁၂) မွာ ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒပုဒ္မ ၃ မွာေဖာ္ျပ ထားတဲ့ "လႊတ္ေတာ္ကုိ မဲဆႏၵနယ္မ်ားမွ ဤဥပေဒႏွင့္ အညီေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္လုိက္ေသာ လႊတ္ေတာ္ ကုိယ္စားလွယ္မ်ားျဖင့္ ဖြဲ႔စည္းရမည္" ဆုိတဲ့ျပ႒ာန္းခ်က္ကုိ ကိုးကားၿပီး န၀တအေနနဲ႔ လႊတ္ေတာ္ေခၚယူေပး မယ္လုိ႔ အတည္ျပဳေဖာ္ျပခဲ့တဲ့အခ်က္ပါ။ ေနာက္တခ်က္က လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္မ်ားသည္ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ ခ်ဳပ္ပုံအေျခခံဥပေဒ ေရးဆြဲရန္ တာ၀န္ရွိတယ္ဆုိတဲ့ အခ်က္ပါဘဲ။ အဲဒီအခ်က္ႏွစ္ခ်က္ကို ၾကည့္ၿပီးေတာ့ အာ ဏာလႊဲေျပာင္းမေပးသည့္တုိင္ လႊတ္ေတာ္ေခၚေပးရင္ လႊတ္ေတာ္မွာ တုိင္းျပည္ရဲ႕အက်ဳိးစီးပြားအတြက္ အမ်ဳိး သားေရးလုပ္ငန္းစဥ္ေတြကို ခ်မွတ္ႏုိင္မယ္။ ဖြဲ႔စည္းပုံအသစ္ကိုလည္း လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္မ်ားနဲ႔ ေရးဆြဲ ႏုိင္မယ္လုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ၿပီးေတာ့ စိတ္သက္သာရာရခဲ့ၾကပါတယ္။ တုိင္းရင္းသားပါတီေတြ တုိ္င္းရင္းသားေခါင္း ေဆာင္ေတြကလည္းပဲ လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္မ်ားအေနနဲ႔ ဖြဲ႔စည္းပုံကုိ ေရးဆြဲခြင့္ရွိတယ္ဆုိတဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ ခ်က္ေတြနဲ႔ စိတ္သက္သာရာရခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေနာက္ပုိင္းမွာက်ေတာ့ လႊတ္ေတာ္ေခၚေပးဖုိ႔အစား စစ္ အစုိးရဟာ အမ်ဳိးသားညီလာခံဆုိတာကိုသာ ေခၚယူက်င္းပဖုိ႔ ထုတ္ျပန္ေၾကညာခဲ့ပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ ဒီအမ်ဳိးသားညီလာခံဆုိတာကို ေခၚယူက်င္းပလုိက္တာဟာ လႊတ္ေတာ္ေခၚယူေရးကို ျငင္းပယ္ လုိက္တာပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီမွာ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြက ညီလာခံတက္ေရး မတက္ေရးဆုိတာ ျဖစ္လာၾကပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ကလည္းပဲ အဲဒီညီလာခံမွာ တုိင္းျပည္ရဲ႕အမ်ဳိးသားေရးကိစၥေတြကို ေဆြးေႏြးႏုိင္လိမ့္မယ္၊ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ ခ်ဳပ္ပုံအေျခခံဥပေဒ ကုိယ္တုိင္ကုိယ္က် ပါ၀င္ေရးဆြဲႏုိင္မယ္ဆုိတဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြထားခဲ့ၾကပါတယ္။ တုိင္း ရင္းသားအဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ တုိင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြကလည္း ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခဥပေဒထဲမွာ ျပည္နယ္ ေတြရဲ႕ လုပ္ပုိင္ခြင့္နဲ႔ တုိင္းရင္းသားေတြရဲ႕ ရပုိင္ခြင့္ သတ္သတ္မွတ္မွတ္ ထည့္သြင္းေဖာ္ေဆာင္ေရးအတြက္ အမ်ဳိးသားညီလာခံကို မျဖစ္မေန တက္ေရာက္ေဆြးေႏြးရမယ္ဆုိတဲ့ သေဘာထားဆႏၵေတြ ရွိခဲ့ၾကပါတယ္။

အဲဒီလုိနဲ႔ အန္အယ္လ္ဒီ အပါအ၀င္ တုိင္းရင္းသားပါတီေတြ အမ်ဳိးသားညီလာခံကို တက္ခဲ့ၾကတာဟာ တနည္း ေျပာရမယ္ဆုိရင္ လႊတ္ေတာ္ေခၚယူေရးကို စြန္႔တယ္လုိ႔ မေျပာေပမယ့္ လက္ေတြ႔မွာ စြန္႔ခဲ့ၾကတဲ့သေဘာပဲျဖစ္ ပါတယ္။ ညီလာခံမွာလည္း ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြ မူလက ေမွ်ာ္လင့္သလုိ၊ အမ်ဳိးသားႏုိင္ငံေရးတြင္ တပ္မေတာ္ သည္ ဦးေဆာင္အခန္းက႑က ပါ၀င္ရမည္ ဆုိတဲ့ ဒီမုိကေရစီနဲ႔မကိုက္ညီတဲ့အပုိဒ္ေတြကို ေဆြးေႏြးညႇိႏႈိင္း ေျပာင္းလဲလုိ႔ မရခဲ့သလုိ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံဥပေဒေရးဆြဲေရး အေျခခံမူ ၁၀၄ ခ်က္ကုိလည္း အျပန္အ လွန္ ေဆြးေႏြးညႇိႏႈိင္း ရတာမ်ဳိးလည္းမဟုတ္၊ မိမိတုိ႔ကုိယ္တုိင္သေဘာမတူဘဲနဲ႔လည္း လက္ခံခဲ့ရပါတယ္။

ေနာက္တခါ အမ်ဳိးသားညီလာခံဆုိတာက ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံအေျခခံဥပေဒေရးဆြဲဖုိ႔ မူေတြကိုသာ ခ်မွတ္ရမွာ ျဖစ္ေပမယ့္ နအဖက သူကုိယ္တုိင္ေရးဆြဲထားတဲ့ အေသးစိတ္ အခ်က္အလက္ေတြကိုပါ ခ်ျပေရးဆြဲခဲ့ပါတယ္။ ခ်ျပေရးဆြဲတဲ့ ေနရာမွာလည္းပဲ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြ လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္ေတြဟာ သူတုိ႔ရဲ႕တင္ျပခ်က္ ေတြကို အေလးအနက္ထား ေဆြးေႏြးခြင့္မရဘဲ န၀တ/နအဖ အာဏာပုိင္ေတြ ေရးဆြဲၿပီးသား အခ်က္အလက္ ေတြကိုသာ အတည္ျပဳျပ႒ာန္းခဲ့ရတာျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ - တုိင္းရင္းသားပါတီ (၁၃) ပါတီက ျပည္ေထာင္စုမူ အတြက္ တင္ျပခဲ့တဲ့ အခ်က္ေတြကိုလည္းပဲ ညီလာခံမွာ ေဆြးေတာင္မေဆြးေႏြးဘဲ မွတ္တမ္းတင္႐ုံတင္ၿပီး ေတာ့ ပယ္ခ်ခဲ့ပါတယ္။ ဒါဟာ သာဓကတခုသာျဖစ္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ အမ်ဳိးသားညီလာခံမွာေဆြးေႏြးဖုိ႔ အစုအ ဖြဲ႔ (၈) ဖြဲ႔ ဖြဲ႔ထားပါတယ္။ လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္ဟာ အဲဒီအထဲမွာ အစုအဖြဲ႔အေနနဲ႔ တဖြဲ႔သာျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္မ်ားသည္ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံအေျခခံဥပေဒကုိ ေရးဆြဲႏုိင္သည္လုိ႔ ၁/၉၀ မွာ ျပ႒ာန္းထားေပမယ့္ လက္ေတြ႔မွာေတာ့ တကယ္တမ္း နအဖက ေရးဆြဲထားတဲ့ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံအေျခခံဥပ ေဒအခ်က္အလက္ေတြကိုသာ လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္မ်ားက သေဘာတူလက္ခံ အတည္ျပဳေပးခဲ့ရတဲ့ အ ေနအထားမွာသာ ရွိခဲ့ရပါတယ္။ သေဘာမတူလုိ႔လည္း မရပါဘူး။ အစုအဖြဲ႔အားျဖင့္ လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္ အေနနဲ႔ တဖြဲ႔၊ ႏုိင္ငံေရးပါတီက တဖြဲ႔၊ နအဖက သူတုိ႔အလုိက် ေခါင္းေခါက္ေရြးထားတဲ့ အျခားအစုအဖြဲ႔က (၆) ဖြဲ႔ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ေျခာက္ဖြဲ႔ႏွစ္ဖြဲ႔၊ ေျခာက္မဲ ႏွစ္မဲနဲ႔ သူတုိ႔သာ အျမဲတမ္း အသာစီးရေနေအာင္ စီမံထား တာလည္း ညီလာခံမွာေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မုိ႔လုိ႔ ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ား၊ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ေမွ်ာ္ လင့္ခဲ့သလို ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံအေျခခံဥပေဒကို လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္မ်ားက ေရးဆြဲခြင့္ရွိတယ္ဆုိတဲ့ ၁/ ၉၀ အပုိဒ္ပါ အခ်က္ကိုပင္လွ်င္ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ခြင့္မရွိတဲ့ အေျခအေနနဲ႔ ၾကံဳခဲ့ရပါတယ္။ ဒါဟာ ႏုိင္ငံေရးပါတီ ေတြ ျဖတ္သန္းလာခဲ့တဲ့ခရီးမွာ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ႕ အေျခခံမူေတြကို မစြန္႔ခ်င္ဘဲ စြန္႔ခဲ့ရတဲ့ အေတြ႔အၾကံဳေတြပါပဲ။

တကယ္ေတာ့ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲဆုိတာ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ပြဲပါ။ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ေရြး ေကာက္ပြဲဆုိတာ အာဏာသုံးရပ္ကုိပုိင္စုိးတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလုိ အာဏာသုံးရပ္ကို ပုိင္စိုးတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ားေတာင္းဆုိတဲ့ အာဏာလႊဲေျပာင္းေပးဖုိ႔၊ ျပည္သူ႔လႊတ္ ေတာ္ ေခၚေပးဖုိ႔ ေတာင္းဆုိခ်က္ဟာလည္း မွန္ကန္တဲ့ ေတာင္းဆုိခ်က္၊ မွန္ကန္တဲ့ ရပ္တည္ခ်က္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အေျခအေနအရပ္ရပ္ေၾကာင့္ က်ေနာ္တုိ႔ မူလက ရပ္တည္ေတာင္းဆုိခဲ့တဲ့ အာဏာလႊဲေျပာင္းေရး၊ လႊတ္ေတာ္ေခၚယူေရး ဆုိတာေတြကို စြန္႔လႊတ္ခဲ့ရၿပီးတဲ့့ေနာက္ပိုင္းမွာ ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးေရး၊ အမ်ဳိးသားျပန္ လည္သင့္ျမတ္ေရးဆုိတဲ့ ရပ္တည္ခ်က္ သေဘာထားေတြကိုပဲ က်ေနာ္တုိ႔ ကုိင္စြဲခဲ့ရပါေတာ့တယ္။

ဒီေနရာမွာ အန္အယ္လ္ဒီက ထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့ ေရႊဂုံတုိင္ေၾကညာစာတမ္းဟာ အန္အယ္လ္ဒီရဲ ႔ ႏုိင္ငံေရးမူ၊ ႏုိင္ငံ ေရးသေဘာထား ရပ္တည္ခ်က္ေတြျဖစ္သလုိ စီအာပီပီရဲ႕မူ၊ စီအာပီပီရဲ႕ ရပ္တည္ခ်က္လည္းျဖစ္ပါတယ္။ ထုိ႔ အတူ တုိင္းရင္းသားပါတီမ်ားရဲ႕ သေဘာထားနဲ႔ ရပ္တည္ခ်က္ဆုိရင္လည္း မမွားပါဘူး။ အဲဒီမွာ ဒီေရႊဂုံတုိင္ ေၾကညာစာတမ္းပါ အခ်က္(၃)ခ်က္ကုိ အႏွစ္ခ်ဳပ္လုိက္မယ္ဆုိရင္ အဓိကအခ်က္ကေတာ့ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပ ေဒကို ျပန္လည္သုံးသပ္ျပင္ဆင္ေရးဟာ အဓိကက်ပါတယ္။ ေရႊဂုံတုိင္ေၾကညာစာတမ္းႏွင့္အတူ အဓိကက်တဲ့ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံအေျခခံဥပေဒကုိ ျပန္လည္သုံးသပ္ျပင္ဆင္ေရးဟာ က်ေနာ္တုိ႔ကုိင္စြဲရမယ့္ သေဘာထားျဖစ္ ပါတယ္၊ မူလည္းျဖစ္ပါတယ္။

အဲဒီေတာ့ ဒီမူကို က်ေနာ္တုိ႔က ဒီေန႔အခ်ိန္အခါမွာ ဆုပ္ကုိင္ရပ္တည္ၾကေပမယ့္ မၾကာခင္ကာလမွာ နအဖအ စုိးရက ႏုိင္ငံေရးထုိးစစ္တရပ္ ဆင္လာဖုိ႔ရွိေနပါတယ္။ အဲဒီထုိးစစ္အတြက္လည္း သူတုိ႔ဘက္က ျပင္ဆင္မႈေတြ အခင္းအက်င္းေတြ လုပ္ေနပါတယ္။ ျပည္တြင္းေရာ ျပည္ပမွာပါ ျပဳလုပ္ေနတာျဖစ္တယ္။ အထူးသျဖင့္ မၾကာ ေသးခင္က ကုလသမဂၢအေထြေထြညီလာခံမွာ နအဖရဲ႕ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ကုိယ္တုိင္က ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲကို ေထာက္ခံဖုိ႔ တုိက္တြန္းေျပာၾကားခဲ့တာ ေတြ႔ရပါတယ္။ အဲဒါဟာ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ ျပင္ဆင္တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ မၾကာေတာ့မယ့္ကာလမွာ နအဖဟာ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲကို က်င္းပမွာျဖစ္ပါတယ္။ အဲလုိက်င္း ပတာဟာ ျပည္သူ႔ဆႏၵကုိ ကိုယ္စားျပဳၿပီး ၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္ကို ကုိင္စြဲရပ္တည္ၾကတဲ့ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြ ကို ႏုိင္ငံေရးအရ ေနာက္ဆုံးထုိးစစ္ဆင္လုိက္တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

အဲလုိအခ်ိန္မွာ က်ေနာ္တုိ႔က ဒီေရြးေကာက္ပြဲအေပၚ ၀င္မယ္မ၀င္ဘူး ဆုိတာကို တိတိက်က် ျပတ္ျပတ္သား သား ေျပာဖုိ႔လုိလာပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ အန္အယ္လ္ဒီဟာ ဒီကိစၥကို ျပတ္ျပတ္သားသား ေျပာဖုိ႔လုိပါတယ္။ အခုအခ်ိန္အထိေတာ့ အန္အယ္လ္ဒီဟာ ေရႊဂုံတုိင္ေၾကညာခ်က္အတုိင္း ရပ္တည္ေနဆဲပါ။ ဒါေပမယ့္ နအဖ ကေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ရပ္တည္ထားတဲ့ ေရႊဂုံတုိင္ေၾကညာခ်က္ထဲက အေရးႀကီးဆုံးအခ်က္ျဖစ္တဲ့ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခ ခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးကုိ အခုအခ်ိန္အထိ လုိက္ေလ်ာမယ့္ အသြင္အျပင္လကၡဏာဆုိလုိ႔ တစုိးတစိမွ မျမင္ေတြ႔ ရေသးပါဘူး။ အဲဒီေတာ့ အခုလုိအေျခအေနမ်ဳိးမွာ က်ေနာ္တုိ႔ ဘယ္လိုရပ္တည္ၾကမလဲ။

တုိင္းျပည္နဲ႔ ျပည္သူလူထုအက်ဳိးအတြက္၊ ဒီမုိကေရစီေရးေဆာင္ရြက္ဖုိ႔အတြက္ ပါတီတည္ရွိေနဖုိ႔လုိတယ္၊ ပါ တီရွင္သန္ဖုိ႔လုိတယ္ဆုိတဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္နဲ႔ အလံျဖဴေလးေထာင္ (ျပည္သူေတြရဲ႕ တကယ့္စစ္မွန္တဲ့ ဆႏၵနဲ႔ အက်ဳိးစီးပြားကုိ လစ္လ်ဴ႐ႈၿပီး) က်ေနာ္တုိ႔ရဲ႕ ရပ္တည္ခ်က္ေတြကို စြန္႔လႊတ္စေတးၿပီး ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲကုိ ၀င္မွာလား၊ ဒါမွမဟုတ္ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ႕ ရပ္တည္ခ်က္ေတြ မူေတြကို ခုိင္ခုိင္မာမာ စြဲကုိင္ၿပီးေတာ့ ေနာက္ဆုံး ခံ စစ္ေၾကာင္းမွာပဲ ျပတ္ျပတ္သားသား ရပ္မလားဆုိတဲ့ က်ေနာ္တုိ႔ ေရြးခ်ယ္စရာ လမ္းႏွစ္သြယ္ေပၚလာပါတယ္။

အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔က ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္မယ္ ဆုိတဲ့ဘက္ကုိ ေရြးခ်ယ္ၿပီးေတာ့ စဥ္းစားၾကရေအာင္။ အကယ္ ၍ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္မယ္ဆုိရင္ နအဖမွာ အာဏာရွိတယ္၊ ေငြရွိတယ္၊ လူရွိတယ္၊ ေနာက္ ယႏၱရားရွိတယ္။ က် ေနာ္တုိ႔မွာ အာဏာမရွိ၊ ေငြမရွိ၊ လူအေနနဲ႔ကေတာ့ ျပည္သူေတြရဲ႕အေတာ္အတန္ေထာက္ခံမႈေတာ့ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း ၉၀ တုန္းကလုိ ျပည္သူအားလုံးရဲ႕ေထာက္ခံမႈရဖုိ႔ေတာ့ ေမွ်ာ္လင့္လုိ႔မရႏုိင္ပါဘူး။ ဘာေၾကာင့္ လဲဆုိေတာ့ လူထုရဲ႕ ေရြးေကာက္ပြဲအေပၚ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္နဲ႔ စိတ္ဓာတ္အေျခအေနဟာ ၉၀ ျပည့္ႏွစ္ အေျခအ ေနေတြနဲ႔ မ်ားစြာ ကြာျခားသြားၿပီ ျဖစ္လုိ႔ပါ။ ေနာက္တခုက က်ေနာ္တုိ႔မွာ ယႏၱရားမရွိ။ အန္အယ္လ္ဒီဟာ ေအာက္ေျခအထိ ဖြဲ႔စည္းတယ္ဆုိေပမယ့္ က်ေနာ္တုိ႔အဖြဲ႔အစည္းဟာ တကယ္တမ္းေျပာရရင္ ခုိင္မာက်စ္လစ္ မႈ မရွိေတာ့ပါဘူး။

အဲဒီလုိအေျခအေနေတြမွာ က်ေနာ္တုိ႔ ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္မယ္ဆုိရင္ ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္မယ့္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား အေနနဲ႔ ခလုတ္ကသင္းေတြ ေထာင္ေခ်ာက္ေတြ အမ်ားႀကီးျဖတ္ၾကရမယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒေတြနဲ႔ အ ပယ္ခံရမွာေတြရွိသလုိ ေနာက္တခ်က္က ကုိယ္စားလွယ္ေတြကုိ အမ်ဳိးမ်ဳိး အဟန္႔အတားေတြ အေႏွာင့္အ ယွက္ေတြ အႏၱရာယ္ေတြ မေပးဘူးလုိ႔လည္း ဘယ္လုိမွ အာမ,မခံႏုိင္ပါဘူး။ အဲဒီမွာ ကုိယ္စားလွယ္ေတြ ေစာင့္ ေနတဲ့ၾကားထဲက မဲလိမ္မႈေတြ၊ မဲခုိးမႈေတြ မျဖစ္ႏုိင္ဘူးလုိ႔လည္း က်ေနာ္တုိ႔ ဘယ္လုိမွ အာမခံခ်က္မေပးႏုိင္ ဘူး။ ဒီလုိအေျခအေနမ်ဳိးေတြ မွာ က်ေနာ္တုိ႔ ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္ၾကရမွာျဖစ္ပါတယ္။

ဒီေနရာမွာ ဘာသာေရးယုံၾကည္ခ်က္အျမင္နဲ႔ ဆက္စပ္ေနတဲ့ ဆုိး႐ုိးစကားတခုကို တင္ျပခ်င္ပါတယ္။ အခုကာ လဟာ သိၾကားသာသနာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ကပ္ဆုိးေဘးဆုိးႀကီးေတြနဲ႔ ႀကံဳေတြ႔ၾကေတာ့မယ္။ အဲဒီကာ လဆုိးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး "ယက္သဲ့ၾကား ငါးတင္၊ တင္တဲ့ငါး ေၾကာင္စား၊ က်န္တဲ့ငါးမွ လြတ္" ဆုိတဲ့ ဆုိ႐ုိးစကားပါ။ ထုိ႔အတူပဲ ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္မယ့္ လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္ေလာင္းမ်ားအေနနဲ႔လည္း ေစာေစာက ေထာင္ ေခ်ာက္ေတြ ခလုတ္ကသင္းေတြေက်ာ္ျဖတ္ၿပီး ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အႏုိင္ရရင္ေတာင္ အနည္းစုေသာ အဲဒီလႊတ္ ေတာ္ ကုိယ္စားလွယ္ေတြဟာ ဒီမုိကေရစီေရး၊ လူ႔အခြင့္ေရးနဲ႔၊ တုိင္းရင္းသားေတြရဲ႕ အခြင့္အေရးေတြအတြက္ ဘယ္ေလာက္မ်ား ေဆာင္ရြက္ႏုိင္မွာလဲဆုိတာကို အေလးအနက္စဥ္းစားဖုိ႔ လုိပါတယ္။

ေနာက္တခ်က္က ျပန္လည္ျပင္ဆင္ဖုိ႔ လုံး၀မျဖစ္ႏုိင္ေအာင္ အေသအခ်ာ စီမံေရးဆြဲထားတဲ့ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံ ဥပေဒကုိ သူတုိ႔ ဘယ္လုိလုပ္ၿပီးေတာ့ ျပင္ဆင္ႏုိင္မွာလဲ။ ဒါေၾကာင့္မုိ႔လုိ႔ အဲဒီလမ္းေၾကာင္းက သြားမယ္ဆုိရင္ ဒီမုိကေရစီႏုိင္ငံျဖစ္ဖုိ႔ တုိင္းရင္းသားေတြရဲ႕ အခြင့္အေရးကို ေဖာ္ေဆာင္ဖုိ႔အတြက္ ႀကဳိးပမ္းမႈေတြ ျဖစ္ႏိုင္လိမ့္ မယ္လုိ႔မထင္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အဲဒီလုိ၀င္လုိက္ျခင္းအားျဖင့္ ရႏုိင္မယ့္အက်ဳိးအျမတ္ကမေရရာေပမယ့္ တဘက္ မွာေတာ့ ေပးလုိက္ရမယ့္ အရင္းအႏွီးေတြ ဆုံး႐ႈံးမႈေတြက အတုိင္းအဆမရွိ ေပၚလာႏုိင္တယ္။

ပထမဆုံး႐ႈံးမႈကေတာ့ ျပည္သူလူထုႀကီးရဲ႕ စစ္မွန္တဲ့ ဆႏၵလည္းျဖစ္၊ ရွစ္ေလးလုံးအေရးေတာ္ပုံႀကီးရဲ႕ ေအာင္ သီးေအာင္ႏွံလည္းျဖစ္၊ ဒီမုိကေရစီအင္အားစုေတြရဲ႕ တုိက္ပြဲေအာင္လံတံခြန္လည္းျဖစ္တဲ့ ၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲရ လဒ္ကို စြန္႔လႊတ္ဆုံး႐ႈံးခံရမယ့္အေရးပါ။

ဒုတိယဆုံး႐ႈံးမႈကေတာ့ နအဖအုပ္စုက တုိင္းျပည္ကုိ ထာ၀ရ စိုးမုိးခ်ယ္လွယ္ႏုိင္ဖုိ႔ တဖက္သတ္ေရးဆြဲထားတဲ့ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကုိ ႏႈတ္အားျဖင့္၊ သေဘာတရားေရးအားျဖင့္ မည္သုိ႔ေသာဆန္႔က်င္ကန္႔ကြက္မႈ ေတြ ျပဳလုပ္သည္ျဖစ္ေစ ေရြးေကာက္ပြဲကုိ ၀င္လုိက္ျခင္းအားျဖင့္ အဆုိပါ ဖြဲ႔စည္းပုံဥပေဒကုိ ကာယကံေျမာက္ လက္ခံအတည္ျပဳေပးလုိက္သလုိ ျဖစ္သြားမယ့္အေရးပါ။

တတိယအခ်က္ကေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အန္အယ္လ္ဒီပါတီ အပါအ၀င္ ဒီမုိကေရစီအင္အားစုေတြ ၀င္ ေရာက္ယွဥ္ၿပဳိင္ခဲ့မယ္ဆုိရင္ ဘယ္သူပဲ ႏုိင္ႏုိင္ရႈံးရႈံး ေရြးေကာက္ပြဲအၿပီး ေပၚေပါက္လာမယ့္ အစိုးရရဲ႕ တရား ၀င္ျဖစ္မႈဟာ ပုိမုိခိုင္မာသြားမွာျဖစ္ၿပီး ျပည္သူလူထုနဲ႔ ႏုိင္ငံတကာအသုိင္းအ၀ုိင္းၾကား အဲဒီ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပ ေဒအရ ပုံေျပာင္းထားတဲ့ စစ္အစုိးရအေပၚ ထားရွိရမယ့္ သေဘာထားနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ အျမင္႐ႈပ္ေထြးမႈေတြ၊ ၀ိ ၀ါဒကြဲျပားမႈေတြ ေပၚေပါက္ႏုိင္ၿပီး အဲဒီကတဆင့္ ဒီမုိကေရစီအင္အားစုေတြရဲ႕ ေရွ႕ဆက္ရမယ့္ ခရီးလမ္း ေၾကာင္းမွာ ခ်ိနဲ႔အားနည္းမႈေတြ၊ ထိခုိက္ဆုံး႐ႈံးမႈေတြ ေပၚေပါက္လာႏုိင္မယ့္ အေရးပါ။

ဒါေၾကာင့္မုိ႔လုိ႔ က်ေနာ္တုိ႔ ဒီလမ္းထက္စာရင္ ေစာေစာကေျပာသလုိ နအဖရဲ႕ ၂၀၁၀ ထုိးစစ္ကို ၾကံ႕ၾကံ႕ခံရင္း နဲ႔မိမိရဲ႕ခံစစ္ေၾကာင္းကို လုံေအာင္ထိန္းၿပီးေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲမတုိင္မီမွာလည္း ေရြးေကာက္ပြဲကို ဆန္႔က်င္ မယ္၊ ေရြးေကာက္ပြဲၿပီးတဲ့အခါမွာလည္း က်ေနာ္တုိ႔ စည္းစည္းလုံးလုံး ညီညီၫြတ္ၫြတ္နဲ႔ ဆက္ၿပီးေတာ့ရပ္ မယ္ဆုိရင္ က်ေနာ္တုိ႔ ေရွ႕ကိုဆက္ၿပီးေတာ့ ႏုိင္ငံေရးႀကဳိးပမ္းေဆာင္ရြက္မႈ လုပ္ႏုိင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲ ဟုိဘက္ကာလမွာလည္း က်ေနာ္တုိ႔ျပည္တြင္းမွာ အန္အယ္လ္ဒီနဲ႔တကြ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြကို အေပးအယူမလုပ္တဲ့အတြက္၊ မညိႇႏႈိင္းတဲ့အတြက္၊ မေဆြးေႏြးတဲ့အတြက္၊ အမ်ဳိးသားညီညြတ္မႈမရွိတဲ့အတြက္ တုိင္းျပည္ဟာ ႏုိင္ငံေရးတည္ၿငိမ္မႈမရႏုိင္ပါဘူး။ ထုိ႔အတူ ကုလသမဂၢနဲ႔ ကမၻာ့ႏုိင္ငံေတြက အားလုံးပါ၀င္ႏုိင္တဲ့ ႏုိင္ငံေရးလုပ္ငန္းစဥ္တခုေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ တုိက္တြန္းေနတဲ့ၾကားက နအဖအေနနဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲကုိ တဖက္သတ္ က်င္းပေဆာင္ရြက္သြားမယ္ဆုိရင္ ေရြးေကာက္ပြဲကုိေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေရြးေကာက္ပြဲၿပီးေနာက္ ျဖစ္ေပၚ လာမယ့္ အစုိးရကိုေသာ္လည္းေကာင္း ႏုိင္ငံတကာအသိုင္းအ၀ုိင္းက လက္ခံမွာမဟုတ္သလုိ ျပည္သူလူထုက လည္း လက္ခံမွာမဟုတ္တဲ့အတြက္ ႏုိင္ငံတကာနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံဆက္ဆံေရးမွာ လိပ္ခဲတည္းလည္း ရွိေနမွာပါ။

ေနာက္တခ်က္က တုိင္းရင္းသားမ်ားနဲ႔ အခုလုိအသြင္ကူးေျပာင္းေရးကိစၥေတြ၊ လက္နက္႐ုပ္သိမ္းေရးကိစၥေတြ ဟာ အခုအခ်ိန္မွာ မေျပလည္သလုိ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲၿပီးရင္လည္း ေျပလည္မွာမဟုတ္ပါဘူး။ ဘာေၾကာင့္ လဲဆုိေတာ့ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံကုိ တုိင္းရင္းသားႏုိင္ငံေရးပါတီေတြက လက္မခံသလုိ တုိင္းရင္းသားၿငိမ္းအဖြဲ႔ေတြ၊ လက္နက္ကုိင္ေတာ္လွန္ေရးလုပ္ေနတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းေတြကလည္း လက္မခံတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ျပည္တြင္းၿငိမ္း ခ်မ္းေရးကုိလည္းပဲ အျပည့္အ၀ ေဖာ္ေဆာင္ႏုိင္မွာမဟုတ္ပါဘူး။ အဲဒီလုိ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးမရွိ၊ ျပည္တြင္း မွာ ႏုိင္ငံေရးတည္ၿငိမ္မႈမရွိ၊ ႏုိင္ငံတကာဆက္ဆံေရးမွာလည္း လိပ္ခဲတည္းလည္းျဖစ္ေနတဲ့ ႏုိင္ငံဟာ ႀကီးပြား ဖြ႔ံၿဖိဳးတုုိးတက္ဖုိ႔ အလြန္မွ ခက္ခဲပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီေတာ့ ဖြံ႔ၿဖဳိးတဲ့ ဒီမုိကေရစီႏုိင္ငံထူေထာင္ဖုိ႔ဆုိတာကလည္းပဲ မလြယ္ကူတဲ့အတြက္ ျပည္သူေတြရဲ႕ဘ၀၊ ျပည္သူေတြရဲ႕စား၀တ္ေနေရး၊ ျပည္သူေတြရဲ႕တုိးတက္မႈ မျဖစ္ႏုိင္ တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ျပည္သူေတြကလည္း အျမဲတမ္း ဆန္႔က်င္ေနမွာျဖစ္ပါတယ္။

အဲဒီလုိကာလမွာ က်ေနာ္တုိ႔ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြ၊ တုိင္းရင္းသားအဖြဲ႔အစည္းေတြဟာ ခံစစ္ေၾကာင္းကေန ႏုိင္ငံ ေရးထုိးစစ္ကို ျပန္လည္ဆင္ႏႊဲၿပီး ဒီမုိကေရစီႏုိင္ငံ ေပၚေပါက္ေရးအတြက္ ဆက္လက္ႀကဳိးပမ္းႏုိင္လိမ့္မယ္လုိ႔ ယုံၾကည္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အန္အယ္လ္ဒီအပါအ၀င္ ႏုိင္ငံေရးပါတီအားလုံး မိမိတုိ႔ရဲ႕ရပ္တည္ခ်က္ မူေတြဟာ ျပင္လြယ္၊ ေျပာင္းလြယ္ Flexible ျဖစ္တယ္ဆုိေပမယ့္ မလုိအပ္ဘဲနဲ႔ အေၾကာင္းမဲ့ မစြန္႔လႊတ္ၾကဖုိ႔နဲ႔ အေျခခံမူ ေပၚမွာ ခုိင္ခုိင္မာမာ ျပတ္ျပတ္သားသား ရပ္တည္ၾကဖုိ႔လုိေၾကာင္း တုိက္တြန္းေရးသားလုိက္ရပါတယ္။

ေအာင္ဇံ