တတိယလႈိင္း

ဂါမဏိ

ရွစ္ေလးလံုးလူထုအေရးေတာ္ပံုတုန္းက အာဏာသိမ္းၿပီးေနာက္တရက္ စက္တင္ဘာ ၁၉ ရက္မွာ ကမာ႐ြတ္ စံရိပ္ၿငိမ္မွာ စစ္ျပန္စစ္မႈထမ္းေဟာင္း ၁၆ ေယာက္က ေသနတ္ ၁၆ လက္နဲ႔ အာဏာသိမ္း နဝတစစ္တပ္ကို ျခံဳ ခိုတိုက္ခိုက္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီတိုက္ပြဲမွာ လူထုဘက္ေတာ္သား စစ္သည္ေဟာင္းတေယာက္ပဲ ႏိုင္ငံနဲ႔ ျပည္သူအ တြက္ အသက္ေပးလႉသြားခဲ့ၿပီး နဝတစစ္သား ၄-၅-၁၀ ေယာက္ထက္မနည္း က်သြားပါတယ္။ ဒီေသနတ္ေတြ ဟာ ကုန္သြယ္ေရး႐ံုးအေရးအခင္းမွာ သိမ္းရထားတဲ့ လက္နက္ေတြ ျဖစ္ပံုရပါတယ္။

တကယ္လို႔သာ ဒီထက္မက လက္နက္ေတြ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕အႏွ႔ံ ျဖန္႔ၾကက္ၿပီး လူထုဘက္ေတာ္သား စစ္သည္ေတြ၊ စစ္မႈထမ္းေဟာင္းေတြလက္ထဲမွာ ရွိေနရင္ တနည္းအားျဖင့္ ေက်ာင္းသားလူငယ္ပထမလႈိင္းနဲ႔ ရဟန္းသံဃာ ဒုတိယလႈိင္းမာန္ဟုန္သာမက တတိယလႈိင္းမာန္ဟုန္ကုိပါ အရွိန္ျပည့္စီးနင္းလိုက္ပါဖို႔ ပိုင္းျဖတ္ခ်က္နဲ႔ ျပင္ဆင္ မႈရွိခဲ့ရင္ သမိုင္းဟာ ၁၉၈၈ ခုကတည္းက သစ္သြားမွာျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ ရွစ္ေလးလံုးအေရးေတာ္ပံုအတြင္းမွာ လူထုတိုက္ပြဲေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ တပ္မေတာ္သားေတြ လက္နက္နဲ႔တကြ လူထုဘက္ပူးေပါင္းလာဖို႔ ကမ္းလွမ္းခ်က္ကို ပယ္ခ်ခဲ့ပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ပဲ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီ ေတာ္လွန္ေရးရဲ႕ တတိယလႈိင္းဟာ အရွိန္ယူစမွာတင္ အၫြန္႔ခ်ဳိးခံလိုက္ရပါတယ္။

လႈိင္းဆိုတာမ်ဳိးက ေလပင့္ရင္ ႀကီးသထက္ႀကီးလာတတ္တဲ့အျပင္ အထူးသျဖင့္ စစ္တပ္ပုန္ကန္မႈဆိုတာ ေရခံ ေျမခံမွန္သြားတဲ့အခါမွာ snowballing effect လို႔ေခၚတဲ့ တစက္မွတမ်က္ႏွာ ပ်ံ႕ႏွံ႔သြားတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လူထုတိုက္ပြဲအတြင္းမွာ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ကို လက္နက္နဲ႔ ျပန္တိုက္တဲ့ တပ္မေတာ္သားေတြကို သိသာထင္ ရွားတဲ့ အေရအတြက္ ျမင္ေနရၿပီဆိုရင္ ေနာက္ထပ္တပ္မေတာ္သားေတြအေပၚ ဂယက္႐ိုက္ၿပီး လူထုဘက္ကူး ေျပာင္းေရးအေတြးအေခၚ ကူးစက္ပ်ံ႕ႏွ႔ံသြားတာျဖစ္ပါတယ္။

ေအာင္ျမင္တဲ့ လူထုတိုက္ပြဲေတြမွာ လႈိင္းသံုးလႈိင္း ယွဥ္တြဲ႐ိုက္ခတ္တာ အျမဲေတြ႔ရပါတယ္။ ပထမလႈိင္းဟာ အ ေျခခံ႐ုပ္အင္အားလႈိင္းျဖစ္ၿပီး ေက်ာင္းသားလူငယ္ေတြ၊ အလုပ္သမား-လယ္သမားေတြ၊ သာမန္ၿမိဳ႕ျပျပည္သူ ျပည္သားေတြနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြ၊ ႏိုင္ငံေရးအင္အားစုေတြ ပါဝင္ဖြဲ႔စည္းထားပါတယ္။ ဒုတိယလႈိင္းကေတာ့ ပါ ဝါအေပ်ာ့ျဖစ္တဲ့ ေရွ႕ေဆာင္နာမ္ပိုင္း အင္အားလႈိင္း (သို႔မဟုတ္) ေတြးေခၚေျမာ္ျမင္မႈ အင္အားလႈိင္းျဖစ္ၿပီး ရ ဟန္းသံဃာစတဲ့ သာသနာပိုင္း၊ အဲန္ဂ်ီအို အပါအဝင္ ပညာတတ္ပိုင္း၊ သို႔မဟုတ္ လြတ္လပ္တဲ့ တရားေရးပိုင္း တို႔ပါဝင္ၿပီး တခ်ဳိ႕အေျခအေနေတြမွာ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြ၊ ႏိုင္ငံေရးအင္အားစုေတြလည္း ပါဝင္တတ္ပါတယ္။

တတိယလႈိင္းကေတာ့ ပါဝါအမာလႈိင္းျဖစ္ၿပီး စစ္တပ္၊ ရဲ၊ လံုထိန္း၊ သူပုန္နဲ႔ စီးပြားေရးအင္အားစုေတြ ပါဝင္ပါ တယ္။ ဒီထဲမွာ အဓိကကေတာ့ ႏိုင္ငံရဲ႕ ပင္မလက္နက္ကိုင္အင္အားစုပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီပါဝါအမာ တတိယလႈိင္း မွာ အၾကမ္းဖက္ေရး မဖက္ေရးက အဓိကမက်ဘဲ လက္နက္ကိုင္ျပထားဖို႔ကပဲ အဓိကျဖစ္ပါတယ္။ အေျခအေန အရ တခ်ဳိ႕ႏိုင္ငံေတြမွာ အႀကီးအက်ယ္ လက္နက္ကိုင္တိုက္ခိုက္ရတာရွိသလို တခ်ဳိ႕ကေတာ့ ေသနတ္တခ်က္ မေဖာက္ရဘဲ ရတာရွိၿပီး တခ်ဳိ႕မွာေတာ့ နည္းနည္းပါးပါး အၾကမ္းဖက္ရတာ ရွိတတ္ပါတယ္။ အဓိက ကေတာ့ လူထုရဲ႕ေနာက္ခံအျဖစ္ လက္နက္ကိုင္အင္အားစုရွိေနေရးသာ ျဖစ္ပါတယ္။

ေဂါတမဗုဒၶရဲ႕ ေအာင္ျခင္းရွစ္ပါးမွာ ပထမေအာင္ျခင္းျဖစ္တဲ့ လက္နက္မ်ဳိးစံုကိုင္ထားတဲ့ လက္႐ံုးတေထာင္နဲ႔ မာရ္နတ္နဲ႔ နတ္စစ္သည္ေတြအေပၚေအာင္ျခင္းဟာ ေမတၱာဓာတ္နဲ႔ ေဟာေျပာဆံုးမ စည္း႐ံုးနားခ်ၿပီး ေအာင္ ျမင္တာ မဟုတ္ဘဲ ပထဝီေျမကို သက္ေသျပဳတဲ့အတြက္ ဝသုႏၲရီနတ္သမီးက စစ္ကူလာၿပီး ဆံေရကိုညႇစ္ခ်လို႔ မာရ္နတ္နဲ႔ သူ႔တပ္္ႀကီး ေရထဲေမ်ာပါ ပ်က္စီးသြားခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ပဥၥမေအာင္ျခင္းျဖစ္တဲ့ စိဥၨမာဏကို ဆံုးမ ခန္းမွာေတာ့ ကိုယ္ဝန္အတုျပဳတ္က်ေအာင္ နတ္ေတြက ႂကြက္ေယာင္ေဆာင္ၿပီး ဗိုက္အတုခ်ီထားတဲ့ ႀကိဳးေတြ ကို ကိုက္ျဖတ္ပစ္လို႔ အေယာင္ေဆာင္တာေပၚၿပီး အႏိုင္ရတာျဖစ္ပါတယ္။ သတၱမေအာင္ျခင္းမွာဆိုရင္ နေႏၵာ ပနႏၵနဂါးမင္းကို ႏွိမ္နင္းဖို႔ ရွင္ေမာဂၢလန္ကုိ တာဝန္ေပးလိုက္တဲ့အခါ သူ႔ထက္ႀကီးတဲ့ နဂါးပံုဖန္ဆင္းၿပီး ဖိညႇစ္ ပစ္တာ၊ ပိုႀကီးတဲ့ မီးလွ်ံလႊတ္'ေကြၽး'တာ၊ ဂဠဳန္ေယာင္ေဆာင္ၿပီး လိုက္'ဗ်င္း'တာ၊ နတ္ဘီလူးႀကီးေယာင္ ေဆာင္ၿပီး ၿခိမ္းေျခာက္တာစတဲ့ လက္႐ံုးရည္အင္အားကို အထူးတလည္သံုးခဲ့ရပါတယ္။ က်န္တဲ့ေအာင္ျခင္းငါး ပါးမွာပဲ ေမတၱာဓာတ္ သို႔မဟုတ္ ဉာဏ္ပညာဆိုတဲ့ ႏွလံုးရည္နဲ႔ သာယာညႇင္းေပ်ာင္းစြာ အႏိုင္ရခဲ့တာျဖစ္ပါ တယ္။

ဘုရားနဲ႔စစ္ၿပိဳင္လို႔ ႐ႈံးသြားတဲ့ မာရ္နတ္ဟာ ေနာက္ႏွစ္ေပါင္း ၂၀၀ အေသာကမင္းလက္ထက္မွာ ရဟႏၲာရွင္ဥ ပဂုတ္ကို ထပ္မံစိန္ေခၚ တိုက္ခိုက္ျပန္တဲ့အခါ မာရ္နတ္က ႏြား႐ိုင္းႀကီးပံု ဖန္ဆင္းတိုက္ခိုက္ရင္ ရွင္ဥပဂုတ္က က်ားပံုဖန္ဆင္း တံု႔ျပန္၊ မာရ္နတ္က နဂါးပံုဖန္ဆင္းတိုက္ခိုက္ရင္ ရွင္ဥပဂုတ္က ဂဠဳန္ပံုဖန္ဆင္း ျပန္ခ်၊ မာရ္ နတ္က ဘီလူးႀကီးပံု ဖန္ဆင္းတဲ့အခါ ရွင္ဥပဂုတ္က ႏွစ္ဆပိုႀကီးတဲ့ ဘီလူးႀကီးပံု ဖန္ဆင္းၿပီး ဘီလူးအေယာင္ ေဆာင္ မာရ္နတ္ကို လိုက္႐ိုက္၊ မာရ္နတ္က လူႀကီးလူေကာင္းပံု ဖန္ဆင္းတဲ့အခါမွာေတာ့ ေလာက္ေတြေဖြးေန တဲ့ ေခြးေသေကာင္ပုပ္ကို လူေယာင္ေဆာင္ မာရ္နတ္လည္ပင္းမွာ ဘယ္သူမွ ခြၽတ္မရေအာင္ဆြဲ၊ ေနာက္ဆံုး မာရ္နတ္ကို ေတာင္ခါးပန္းမွာ ႀကိဳးတုပ္ စသျဖင့္ အၾကမ္းဖက္တိုက္ပြဲဝင္ ႏွိမ္နင္းခဲ့ရပါတယ္။

အာရွတိုက္ရဲ႕ ဒီမိုကေရစီေရး လူထုတိုက္ပြဲႀကီးေတြကို ဖိလိပိုင္ (၁၉၈၆)၊ ျမန္မာ (၁၉၈၈ နဲ႔ ၂၀၀၇)၊ တိဘက္ (၁၉၈၉ နဲ႔ ၂၀၀၈)၊ တ႐ုတ္ (၁၉၈၉)၊ နီေပါ (၁၉၉၀ နဲ႔ ၂၀၀၆)၊ ထုိင္း (၁၉၇၃ နဲ႔ ၁၉၉၂)၊ ေတာင္ကိုးရီးယား (၁၉၈၀ နဲ႔ ၁၉၈၇)၊ အင္ဒိုနီးရွား (၁၉၉၈) တို႔မွာ ၾကံဳခဲ့ၾကရပါတယ္။ ဒီထဲမွာ ေအာင္ပြဲရခဲ့တာေတြက ဖိလိပိုင္၊ နီ ေပါ (၂၀၀၆)၊ ထိုင္း၊ ေတာင္ကိုးရီးယား (၁၉၈၇) နဲ႔ အင္ဒိုနီးရွားတို႔ျဖစ္ပါတယ္။ အာရွအျပင္ဘက္မွာလည္း အ ေရွ႕ဂ်ာမဏီ (၁၉၈၉)၊ ႐ူေမးနီးယား (၁၉၈၉)၊ ႐ုရွား (၁၉၉၁)၊ ေတာင္အာဖရိက (၁၉၉၄)၊ ဆားဘီးယား (၂၀၀၀)၊ ေဂ်ာ္ဂ်ီယာ (၂၀၀၃)၊ ယူကရိန္း (၂၀၀၄) တို႔မွာ ဒီမိုကေရစီ ေတာ္လွန္ေရးေတြ ေအာင္ပြဲခံခဲ့ၾကပါ တယ္။ ေအာင္ပြဲအားလံုး (အားလံုး) ဟာ တိုက္႐ိုက္လက္နက္ကိုင္တိုက္ပြဲ သို႔မဟုတ္ သြယ္ဝိုက္တပ္မေတာ္ အ ရွိန္ၾသဇာ၊ တနည္းအားျဖင့္ တတိယလႈိင္းကိုစီးႏိုင္လို႔ ေအာင္ပြဲရတာေတြခ်ည္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ တတိယလႈိင္းနဲ႔ ကင္းကြာတဲ့ ျမန္မာ၊ တိဘက္၊ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ လူထုတိုက္ပြဲေတြကေတာ့ အ႐ႈံးကိုပဲ ေပြ႔ပိုက္ခဲ့ရပါတယ္။

သမိုင္းကိုျပန္ၾကည့္ရင္ အိႏၵိယႏိုင္ငံမွာ အၾကမ္းမဖက္ေရး အဟႎသဝါဒရဲ႕ ဖခင္ႀကီးျဖစ္တဲ့ မဟတၱမဂႏၶီေၾကာင့္ အိႏၵိယျပည္သူေတြ၊ ပညာတတ္ေတြနဲ႔ ဟိႏၵဴ-မြတ္ဆလင္ ဘာသာေရးသမားေတြရဲ႕ ပထမလႈိင္းနဲ႔ ဒုတိယလႈိင္း လံုးႀကီးေတြ အရွိန္အဟုန္ႀကီးႀကီးနဲ႔ ထႂကြလႈပ္ရွားလာခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေနာက္ဆံုးမွာ ၿဗိတိသွ်နယ္ခ်ဲ႕သ မားက အိႏၵိယႏိုင္ငံကို မျဖစ္မေန လြတ္လပ္ေရးေပးရတာကေတာ့ ဆူဘတ္ခ်ႏၵရာဘို႔စ္ရဲ႕ လက္နက္ကိုင္လႈပ္ ရွားမႈေၾကာင့္ ၿဗိတိသွ်ကိုလိုနီစစ္တပ္ထဲက အိႏၵိယစစ္သားေတြကို စိတ္မခ်ရေတာ့တဲ့ အေျခဆိုက္လာတာကို ဒုတိယကမၻာစစ္ၿပီးခါနီးမွာ သေဘာေပါက္ခဲ့လို႔ျဖစ္ပါတယ္။ ဒုတိယကမၻာစစ္တုန္းက ဂ်ာမဏီလက္ထဲ စစ္သံု႔ ပန္းအျဖစ္ အဖမ္းခံခဲ့ရတဲ့ ၿဗိတိသွ်စစ္တပ္တြင္းက အိႏၵိယအမ်ဳိးသားေတြဟာ ဟစ္တလာနဲ႔မဟာမိတ္ဖြဲ႔ထားတဲ့ အိႏၵိယလြတ္ေျမာက္ေရးတပ္ဖြဲ႔ထဲ ေထာင္နဲ႔ခ်ီဝင္ေရာက္ခဲ့ၾကတာကို ၿဗိတိသွ်ေတြ ေတြ႔ရွိသြားခဲ့လို႔ အႀကီးအ က်ယ္ အ့ံၾသေျခာက္ျခားသြားခဲ့ပါတယ္။ ဒီဂယက္ဟာ ျမန္မာျပည္လြတ္လပ္ေရးအတြက္ပါ အက်ဳိးျပဳသြားခဲ့ပါ တယ္။

၁၉၈၆ ခု ဖိလိပိုင္လူထုတိုက္ပြဲမွာ ပထမလႈိင္းအျဖစ္ ကိုရာဇန္အကြီႏိုက အာဏာရွင္မားကို႔စ္ကို အတိအလင္း အန္တုၿပီး ေသာင္းခ်ီတဲ့ လူထုႀကီးက ဝိုင္းရံလို႔ သမၼတက်မ္းသစၥာက်ိန္ဆိုပြဲ တဖက္သတ္လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒုတိ ယလႈိင္းကေတာ့ ဖိလိပိုင္ႏိုင္ငံ ဘုရင္ဂ်ီသာသာနာပိုင္ ဂိုဏ္းခ်ဳပ္ဘုန္းေတာ္ႀကီး ကာဒီနယ္ဆင္းက ကက္သ လစ္အသံလႊင့္႐ံုကေနၿပီး ဘာသာသူေတြနဲ႔ သာသနာ့ဝန္ထမ္း ဘုရင္ဂ်ီရဟန္း သီလရွင္အားလံုးကို အန္တုပုန္ ကန္သူေတြထံ သြားအားေပးဝန္းရံဖို႔ ေဆာ္ၾသလႈံ႔ေဆာ္ခဲ့ပါတယ္။

၁၉၈၆ ခု ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၄ ရက္မွာ ပုန္ကန္တဲ့ တပ္မေတာ္သားေတြက ခ်ယ္နယ္-၄ ႐ုပ္သံလႊင့္႐ံုကို တုိက္ခိုက္ သိမ္းပိုက္ၿပီး ဖိလိပိုင္အာဏာရွင္မားကို႔စ္ရဲ႕ ေၾကညာခ်က္ေတြ မထုတ္လႊင့္ႏိုင္ေအာင္ ေအာင္ျမင္စြာပိတ္ဆို႔ႏိုင္ ခဲ့ပါတယ္။ ပုန္ကန္တဲ့ တပ္မေတာ္သားေတြနဲ႔ ျပည္သူလူထုကို တုိက္ခိုက္ေခ်မႈန္းဖို႔ အာဏာရွင္မားကို႔စ္ လႊတ္ လိုက္တဲ့ ေလတပ္ရဟတ္ယာဥ္ေတြဟာ ပုန္ကန္သူေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းသြားခဲ့ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ျပည္သူ႔ဘက္ေတာ္ သား စစ္ရဟတ္ယာဥ္ေတြက ဗီလာေမာ္ေလတပ္စခန္းကို ပစ္ခတ္တုိက္ခိုက္ၿပီး မားကို႔စ္ဘက္သား စစ္ရဟတ္ ယာဥ္ေတြနဲ႔စစ္ကားေတြကို ဖ်က္ဆီးပစ္ခဲ့သလို မားကို႔စ္ေနတဲ့ မာလာကာနန္နန္းေတာ္ကိုလည္း ျပည္သူ႔ဘက္ ေတာ္သား စစ္ရဟတ္ယာဥ္တစီးက ဒံုးက်ည္နဲ႔ တိုက္ခိုက္ခဲ့ပါေသးတယ္။ ဒီညေနမွာပဲ ဖိလိပိုင္စစ္တကၠသိုလ္ ဆင္း စစ္ဗိုလ္အမ်ားစုဟာ ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီး အြန္ရင္လီ၊ ဒုဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ရားမို႔စ္တို႔ရွိရာ ျပည္သူလူထု ဘက္ကူးေျပာင္းခဲ့ၾကပါတယ္။ ေနာက္တရက္မွာ မားကို႔စ္သစၥာခံတပ္ေတြ ေနရာယူပစ္ခတ္ေနတဲ့ ခ်ယ္နယ္-၉ ႐ုပ္သံလႊင့္႐ံုကို သူပုန္တပ္မေတာ္သားေတြက တိုက္ခိုက္ၿပီး သိမ္းပိုက္လိုက္တယ္။ မၾကာခင္မွာပဲ ေနာက္ထပ္ ႐ုပ္သံလႊင့္႐ံုေတြကိုပါ ျပည္သူ႔ဘက္ေတာ္သား စစ္တပ္ေတြနဲဲ႔ ျပည္သူေတြက သိမ္းပိုက္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။

၁၉၉၈ ခု အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံလူထုတိုက္ပြဲမွာ အာဏာရွင္ဆူဟာတိုသစၥာခံတပ္မေတာ္က လူမ်ဳိးေရးအဓိက႐ုဏ္း ေတြျဖစ္ေအာင္ အေသအခ်ာစီစဥ္လႈံ႔ေဆာ္ေပးခဲ့ေပမယ့္ သမၼတဆူဟာတို ျပည္ပေရာက္ေနခ်ိန္ လက္ေအာက္ ခံဗိုလ္ခ်ဳပ္အခ်င္းခ်င္း အေဝမတည့္ စားခြက္လုရာက ဒီမိုကေရစီတိုက္ပြဲဝင္ လူထုပထမလႈိင္းနဲ႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ဝီရန္ တို တတိယလႈိင္း မေရွာင္မလြဲသာ ေပါင္းစည္းမိသြားတာျဖစ္ပါတယ္။ ဆူဟာတို႔သားမက္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ စီစဥ္ဖန္တီး တဲ့ လူထုႏွိမ္နင္းၿဖိဳခြဲေရး အၾကမ္းဖက္မႈေတြဟာ တျခားဗုိလ္ခ်ဳပ္ေတြရဲ႕ အက်ဳိးစီးပြားေတြကို သြားထိခိုက္သြား ေစတဲ့အတြက္ တျခားဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြဟာ လူထုနဲ႔ေပါင္းသြားၿပီး အင္ဒိုနီးရွားမွာ ဒီမိုကေရစီ ေအာင္ပြဲခံသြားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ထိုင္းႏိုင္ငံမွာလည္း ၁၉၇၃ ခုနဲ႔ ၁၉၉၂ ခုတို႔မွာ အဲသလို အေျခအေနမ်ဳိးနဲ႔ၾကံဳၿပီး ဒီမိုကေရစီထြန္း ေပၚခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

၂၀၀၅ ခု ေမလမွာ နီေပါဘုရင္က စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေၾကညာ၊ အာဏာကုန္ယူလိုက္တဲ့အခါ အတိုက္အခံ ႏိုင္ငံ ေရးပါတီ ၇ ပါတီက မဟာမိတ္အဖြဲ႔ဖြဲ႔ၿပီး ဆန္႔က်င္တိုက္ပြဲဝင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီ ၇ ပါတီဟာ ပါလီမန္လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ အမတ္ေနရာ ၉၀ ရာခိုင္ႏႈန္းရထားတဲ့ ပါတီေတြျဖစ္ပါတယ္။ ၇ ပါတီမဟာမိတ္အဖြဲ႔က ေမာ္ဝါဒီ လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႔နဲ႔ ဒီဇင္ဘာလမွာ ၁၂ ခ်က္ နားလည္မႈစာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ လူထုတိုက္ပြဲနဲ႔လက္ နက္ကိုင္တိုက္ပြဲ ဟန္ခ်က္ညီေပါင္းစပ္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၀၆ ဧၿပီ အေထြေထြသပိတ္ႀကီးျဖစ္တဲ့အခါ ေမာ္ဝါဒီသူ ပုန္တပ္ေတြက ၇ ပါတီ မဟာမိတ္အဖြဲ႔နဲ႔ ညိႇႏႈိင္းနားလည္မႈအရ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေပးထားၿပီး ၿမိဳ႕ေတာ္ပတ္ လည္မွာ အစိုးရတပ္ေတြ ၿမိဳ႕ေတာ္ကို ခ်ီတက္ၿပီး လူထုကို မႏွိမ္နင္းႏိုင္ေအာင္ လမ္းေတြပိတ္ဆို႔ၿခိမ္းေျခာက္ ထားတာပဲ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ေမာ္ဝါဒီေတာ္လွန္ေရးတပ္ေတြရဲ႕ စစ္ေရးထိုးစစ္ေတြေၾကာင့္ အထိနာ စစ္ပန္းေန႐ံု မက ေမာ္ဝါဒီေတြနဲ႔အတူ အတုိက္အခံပါတီအားလံုးနဲ႔ ျပည္သူလူထုတရပ္လံုးကပါ ဘုရင္ကို တခဲနက္ တညီတ ၫြတ္တည္း ဆန္႔က်င္ေနတာ မ်က္ဝါးထင္ထင္ ေတြ႔ေနရတဲ့အတြက္ နီေပါဘုရင့္တပ္မေတာ္ဟာလည္း ဘုရင္ ကို တက္တက္ႂကြႂကြေထာက္ခံဖို႔ စိတ္မပါေတာ့ပါဘူး။ နီေပါေတာ္လွန္ေရးမွာ ထူးျခားတာက နီေပါႏိုင္ငံရဲ႕နယ္ နိမိတ္ခ်င္းစပ္ အိမ္နီးခ်င္းေတြျဖစ္တဲ့ တ႐ုတ္နဲ႔ အိႏၵိယႏိုင္ငံေတြဟာ နီေပါဘုရင္ကို ေထာက္ခံခဲ့တာပဲ ျဖစ္ပါ တယ္။ နီေပါစစ္တပ္အတြက္ လက္နက္ခဲယမ္းကအစ ေထာက္ပံ့ကူညီေပးၿပီး နီေပါကြန္ျမဴနစ္ပါတီ (ေမာ္ဝါဒီ) ကိုဆန္႔က်င္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီၾကားထဲကေန နီေပါကြန္ျမဴနစ္ပါတီ(ေမာ္ဝါဒီ)နဲ႔ ျပည္သူေတြက ဘုရင္ကိုျဖဳတ္ ခ်ပစ္ႏိုင္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

ခရစ္ယာန္သမၼာက်မ္းစာထဲက ရွင္မႆဲခရစ္ဝင္ အခန္းႀကီး ၂၁ အခန္းငယ္ ၁၂ မွ ၁၄၊ ရွင္မာကုခရစ္ဝင္ အ ခန္းႀကီး ၁၁ အခန္းငယ္ ၁၅ မွ ၁၇၊ ရွင္လုကာခရစ္ဝင္ အခန္းႀကီး ၁၉ အခန္းငယ္ ၄၅ မွ ၄၆ တို႔မွာ အခုလိုဆို ထားပါတယ္။ "ေဂ်႐ုဆလင္ၿမိဳ႕သို႔ ေရာက္ၾကေသာအခါ ေယ႐ႈသည္ ဘုရားသခင္၏ ဗိမာန္ေတာ္သို႔ ဝင္ေတာ္ မူၿပီးလွ်င္၊ ဗိမာန္ေတာ္၌ ေရာင္းဝယ္ေသာသူအေပါင္းတို႔ကို ႏွင္ထုတ္၍၊ ေငြလဲေသာသူတို႔၏ ပြဲစားခံုတို႔ကို၎၊ ခ်ဳိးငွက္ေရာင္းေသာသူတို႔၏ ထိုင္ေနရာမ်ားကို၎၊ တြန္းလွဲေတာ္မူလ်က္၊-ဗိမာန္ေတာ္ထဲ၌ အေဆာက္အဦးကို အဘယ္သူမွ် မေဆာင္မ႐ြက္ရမည့္အေၾကာင္း ျမစ္တားေတာ္မူလ်က္၊- ငါ့အိမ္ကို လူအမ်ဳိးမ်ဳိး ဆုေတာင္းရာ အိမ္ဟူ၍ ေခၚေဝၚၾကလတံၱ႔ဟု က်မ္းစာ၌လာေသာ္လည္း၊ သင္တို႔သည္ ထိုအိမ္ကို ဓားျပတြင္း ျဖစ္ေစၾကၿပီတ ကားဟု ဆံုးမၾသဝါဒေပးေတာ္မူ၏။-" ခရစ္ယာန္ဓမၼေဟာင္းက်မ္းမွာဆိုရင္ ထာဝရဘုရားသခင္က မိစၦာဓိ႒ိ ေတြ၊ အျပစ္သားေတြကို ေလာင္မီးလက္နက္ (ေသာဒံုနဲ႔ ဂိုမိုးရ)၊ ေရလႊမ္းမိုးေဘး (ေနာဧ) စသည္ျဖင့္ အစု လိုက္ အျပံဳလိုက္ အၾကမ္းဖက္သုတ္သင္ပစ္တဲ့ သာဓကေတြ ပိုလို႔ေတာင္ အမ်ားႀကီးရွိခဲ့ပါတယ္။

၂၀၀၀ ခု ဆားဘီးယားေတာ္လွန္ေရးမွာ ေအာ့ပ္ေတာ္လို႔ေခၚတဲ့ ေက်ာင္းသားလူငယ္လႈပ္ရွားမႈ ပထမလႈိင္းကို အတိုက္အခံ ၁၈ ပါတီၫြန္႔ေပါင္းျဖစ္တဲ့ ဆားဘီးယားျပည္ ဒီမိုကရက္တစ္အတိုက္အခံအဖြဲ႔ ဒုတိယလႈိင္းက အားျဖည့္ခဲ့ပါတယ္။ ေမ ၅ ရက္ ေန႔လည္ ပါလီမန္ေဘးမွာ ဆႏၵျပလူထုႀကီးနဲ႔ လံုထိန္းေတြဟာ ဒုတ္ေတြ ခဲေတြ မ်က္ရည္ယိုဗံုးေတြနဲ႔ အျပန္အလွန္ တုိက္ခိုက္ၾကပါတယ္။ ညေနပိုင္းေရာက္ေတာ့ လူထုႀကီးက ပါလီမန္ကို အ တင္းဝင္စီးနင္းတဲ့အခါ လံုျခံဳေရးယူေနတဲ့ လံုထိန္းရဲတခ်ဳိ႕ဟာ လက္နက္နဲ႔တကြ လူထုႀကီးနဲ႔ ပူးေပါင္းလိုက္ပါ တယ္။ တခ်ဳိ႕ရဲေတြလည္း ထြက္ေျပးသြားပါတယ္။ ပါလီမန္လႊတ္ေတာ္ကို မီး႐ႈိ႕ပစ္လို႔ တျခမ္းေလာက္ ေလာင္ သြားပါတယ္။ အဲဒါၿပီးေတာ့ လူထုႀကီးဟာ သမၼတ မီလိုဆီဗစ္ တျပည္လံုးသို႔ အဓိက ဝါဒျဖန္႔ခ်ိဆက္သြယ္ရာ အာဏာရွင္စနစ္ရဲ႕ အဓိကျပယုဂ္ျဖစ္တဲ့ ဆားဘီးယားေရဒီယိုနဲ႔ ႐ုပ္သံလြႊင့္႐ံုကို သြားဝိုင္းခဲ့ပါတယ္။ ဘူဒိုဇာ ေမာင္းသမား လ်ဴဘိုဆက္ဗ္ဂ်ဳိးကစ္က သူ႔ဘူဒိုဇာကိုေမာင္းၿပီး ဆားဘီးယား ေရဒီယိုနဲ႔ ႐ုပ္သံလြႊင့္႐ံုကို အ ၾကမ္းဖက္ဝင္တိုက္ ဂိတ္တံခါးေတြ နံရံေတြ ၿဖိဳခ်ခဲ့ရာကေန အသံလႊင့္႐ံုလံုျခံဳေရး လံုထိန္းေတြကတဖက္ ျပည္ သူ႔ဘက္ေတာ္သားလံုထိန္းေတြ အပါအဝင္ လူထုႀကီးကတဖက္ အျပန္အလွန္ပစ္ခတ္ တိုက္ပြဲအျပင္းအထန္ ျဖစ္ၿပီးေနာက္ သိပ္မၾကာခင္မွာပဲ အသံလႊင့္႐ံုတခုလံုးကို လူထုႀကီးကစီးမိသြားခဲ့ပါတယ္။ အသံလႊင့္႐ံုကိုလည္း မီးတင္႐ႈိ႕လိုက္လို႔ မီလိုဆီဗစ္ရဲ႕ ႐ုပ္သံလႊင့္အစီအစဥ္ေတြ ရပ္ဆိုင္းသြားပါတယ္။ (မၾကာခင္မွာပဲ ျပည္သူလူထု ဘက္က ႐ုပ္သံလႊင့္အစီအစဥ္ေတြကို စတင္ထုတ္လႊင့္ႏိုင္ခဲ့တယ္။) ဂ်ဳိးကစ္ကို အသံလႊင့္႐ံုထဲက မီလိုဆီဗစ္ရဲ႕ လံုျခံဳေရးတပ္ေတြက ေသနတ္ေတြနဲ႔ ဝိုင္းပစ္ခဲ့ေပမယ့္ ကံေကာင္းေထာက္မစြာနဲ႔ တခ်က္မွမထိခဲ့ပါ။ ဆားဘီး ယားေတာ္လွန္ေရးဟာလည္း ဘူဒိုဇာေတာ္လွန္ေရးလို႔ နာမည္တြင္သြားခဲ့ပါတယ္။

ဖက္ဆစ္အာဏာရွင္ မီလိုဆီဗစ္လက္ေအာက္မွာ ေဘာ့စနီးယား-ဟာဇီဂိုဗီးနား၊ ခ႐ိုေအးရွားနဲ႔ ကိုဆိုဗိုမွာ အဓိ ပၸာယ္မရွိတဲ့ လူမ်ဳိးႀကီးဝါဒနယ္ခ်ဲ႕စစ္ပြဲေတြ တိုက္ခဲ့ရၿပီး လက္နက္ကိုင္ ေဘာ့စနီးယားနဲ႔ ခ႐ိုေအးရွား ျပည္သူ ေတြ၊ လက္နက္ကိုင္ ကိုဆိုဗိုျပည္သူေတြနဲ႔တကြ ေနတိုးတပ္ေတြရဲ႕ အျပင္းအထန္ လက္တံု႔ျပန္တိုက္ခိုက္မႈေတြ ကို မ႐ႈမလွခံခဲ့ရ၊ ေအာ့ႏွလံုးနာစရာေကာင္းလွတဲ့ လူမ်ဳိးတံုးသတ္ပြဲေတြကို က်ဴးလြန္ခဲ့ရလို႔ စစ္ပန္းၿပီး ဂုဏ္သိ ကၡာက်ေနရတဲ့ ဆားဘီးယားစစ္တပ္ကလည္း ဒီလူထုအံုႂကြမႈမွာ မီလိုဆီဗစ္ခိုင္းသမွ်ကို မလုပ္ေတာ့ဘဲ လက္ ေရွာင္ခဲ့ပါတယ္။ စစ္တပ္ကို စည္း႐ံုးႏိုင္ခဲ့လို႔ စစ္တပ္ထိပ္သီးတခ်ဳိ႕က ဆႏၵျပလူထုကို ပစ္မွာမဟုတ္ေၾကာင္း ေၾကညာခဲ့ပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ လက္နက္ကိုင္တပ္နဲ႔ လက္နက္ကိုင္လႈပ္ရွားမႈဆိုတဲ့ တတိယလႈိင္းက ပြဲသိမ္းေပး သြားတာျဖစ္ပါတယ္။

၂၀၀၃ ႏုိဝင္ဘာလ ေဂ်ာ္ဂ်ီယာႏိုင္ငံရဲ႕ ႏွင္းဆီေတာ္လွန္ေရးမွာ ပထမလႈိင္းေခါင္းေဆာင္ ဆာကာ့ရွ္ဗီလီ ဦးစီး တဲ့ ျပည္သူလူထုေတြဟာ ပါလီမန္လႊတ္ေတာ္ကို အတင္းဝင္စီးတဲ့အခါ ေဂ်ာ္ဂ်ီယာအာဏာရွင္ ရွဗာ့ဒ္နာေဇက အေရးေပၚအေျခအေန ေၾကညာ၊ စစ္တပ္နဲ႔ လံုထိန္းေတြ ဆင့္ေခၚၿပီး အင္အားသံုးရွင္းလင္းဖို႔ အမိန္႔ေပးခဲ့ပါ တယ္။ ဒါေပမယ့္ အတိုက္အခံေတြနဲ႔ ေဂ်ာ့ဆိုးေရာ့စ္ရဲ႕ အဲန္ဂ်ီအိုေတြ ေဒၚလာ ၄၂ သန္းအကုန္ခံ ထိုးေဖာက္ စည္း႐ံုးထားတဲ့ ေဂ်ာ္ဂ်ီယာတပ္မေတာ္က အမိန္႔နာခံဖို႔ ျငင္းဆန္ခဲ့တဲ့အတြက္ တတိယလႈိင္းၾသဇာေအာက္မွာ သမၼတရွဗာ့ဒ္နာေဇ အာဏာစြန္႔ခဲ့ရပါေတာ့တယ္။

၂၀၀၄ ခု ယူကရိန္း လိေမၼာ္ေရာင္ေတာ္လွန္ေရးမွာ အာဏာရွင္ကို အန္တုတဲ့ သမၼတေလာင္း ယူရွင္ကိုရဲ႕ ေရြး ေကာက္ပြဲယွဥ္ၿပိဳင္မႈနဲ႔ ျပည္သူလူထုအံုႂကြမႈပထမလႈိင္းကို တရား႐ံုးခ်ဳပ္ရဲ႕ မဲလိမ္မႈစီရင္ခ်က္ ဒုတိယလႈိင္းက အားျဖည့္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီလိေမၼာ္ေရာင္ေတာ္လွန္ေရးမွာ တတိယလႈိင္းအျဖစ္ (ယခင္ ေကဂ်ီဘီေထာက္လွမ္းေရး) ယခု ယူကရိန္းလံုျခံဳေရးရာဌာနကေန အတိုက္အခံေတြနဲ႔ ျပည္သူလူထုဆီကို အေရးႀကီး သတင္းအခ်က္အ လက္ေတြ၊ မဲမသမာမႈနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အတိအက်အခ်က္အလက္ေတြ ေပးခဲ့သလို ဒီ (အက္စ္ဘီယူ) ယူကရိန္း ေထာက္လွမ္းေရးဌာနႀကီးမႉး ဗိုလ္ခ်ဳပ္စမက္ရွ္ကို၊ ဂ်ီအာရ္ယူ တပ္မေတာ္ေထာက္လွမ္းေရးဌာနမႉး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ အ လက္ဇန္းဒါးဂါလာကာ၊ တပ္မေတာ္ တန္ျပန္ေထာက္လွမ္းေရးဌာနမႉး ဗိုလ္ခ်ဳပ္႐ိုမန္ရွင္ကိုတို႔က လူထုကိုႏွိမ္ နင္းဖို႔ အမိန္႔ေပးခံရတဲ့ လံုထိန္းတပ္ေတြကို ေနာက္ျပန္ဆုတ္ေအာင္ တင္းတင္းမာမာ ျပတ္ျပတ္သားသား သ တိေပးတားျမစ္ခဲ့ၾကလို႔ လူထုတိုက္ပြဲ ၿဖိဳခြဲမခံရဘဲ ေအာင္ပြဲခံႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြဟာ ရာဇဝတ္မႈနဲ႔ ေထာင္က်ဖူးတဲ့ ဂ်ေလဘီ ဖိုးတြမ္တီးေဟာင္း ယာႏူကိုဗစ္ခ်္ သမၼတျဖစ္လာရင္ သူ႔အမိန္႔နာခံလုပ္ကိုင္ရမွာကို မလိုလားၾကတဲ့အတြက္လည္း အတိုက္အခံသမၼတေလာင္း ယူရွင္ကိုဘက္ ေထာက္ခံၾကတာျဖစ္ပါတယ္။

က်ေနာ္တို႔ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ၁၉၈၈ တုန္းက ေက်ာင္းသားလူငယ္ေတြနဲ႔ ျပည္သူလူထုေတြရဲ႕ ပထမလႈိင္း ထႂကြ ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၉၀ မွာ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြရဲ႕ ေ႐ြးေကာက္ပြဲေအာင္ပြဲနဲ႔ သံဃာေတာ္ေတြကံေဆာင္ပြဲ ဒုတိယ လႈိင္း စႂကြခဲ့ၿပီး ၂၀၀၇ စက္တင္ဘာမွာေတာ့ သံဃာေတြရဲ႕ ဒုတိယလႈိင္းဟာ တႏိုင္ငံလံုးသာမက တကမၻာလံုး တုန္ခါသြားေအာင္ အရွိန္အဟုန္ႀကီးမားစြာနဲ႔႐ိုက္ခတ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီမိုကေရစီေတာ္လွန္ေရးရဲ႕ ပြဲသိမ္း လႈိင္းျဖစ္တဲ့ လက္နက္ကိုင္စစ္တပ္ အရွိန္ၾသဇာမပါဝင္ေသးလို႔ ေအာင္ပြဲမရခဲ့ၾကပါဘူး။

ေနာက္ မလြဲမေသြလာရမယ့္ တတိယလႈိင္းအတြက္ တဖက္မွာ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးတိုက္ပြဲ အရွိန္အ ဟုန္ကို ႀကီးထြားျပင္းထန္ေအာင္လုပ္ရင္း ေနာက္တဖက္မွာ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ကို စီမံကိန္းရွိရွိ နားလည္မႈရွိရွိ ထိုးေဖာက္သိမ္းသြင္းဖို႔ အႀကီးအက်ယ္ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒီ တတိယလႈိင္းမထသေ႐ြ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဘယ္ေတာ့ မွ ဒီမိုကေရစီအေျပာင္းအလဲ ျဖစ္မွာမဟုတ္ပါ။

ဂါမဏိ

(ကြယ္လြန္သူ ရဲေဘာ္ျမင့္ေအာင္ (ေခၚ) ဂု႐ု ABSDF ၏ 'တတိယလူထုလႈိင္းဆီသို႔ ...' စာတမ္း၊ ဆရာလူထုစိန္ ဝင္း၏ ေဆာင္းပါးႏွင့္ Mandela ၏ ကိုယ္တိုင္ေရးအတၳဳပၸတၱိတို႔ကို ထပ္ဆင့္ခံစားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။)